- Այս անգամ ամառային հանգիստը երևի թե մի փոքր այլ կլինի, որովհետև առաջին անգամ ամռանը կգնանք ծով, եթե ինչ-որ ֆորմասաժորներ չլինեն: Հանգստի ավանդական տարբերակը միշտ եղել է Հայաստանի սահմաններում: Քանի որ ծնողներս գյուղում են ծնվել, ամառային հանգստի ժամանակահատվածը գյուղում անցկացնելը ավանդույթ է, հիմա առաջին անգամ ցանկանում ենք դա խախտել: Եղել է, որ երեխաներիս, կնոջս ծով ուղարկել եմ քրոջս հետ, բայց ինքս չեմ գնացել, որովհետև այստեղ գործերով զբաղված եմ եղել: Եթե ստացվի այն, ինչ պլանավորվել ենք, 10 օրով Վրաստան կգնանք, 10 օր էլ էլի գյուղում կլինենք:
- Մի շրջան լարվել էին ու Ձեր ու Զարուհի Փոստանջյանի հարաբերությունները, հիմա ի՞նչ փուլում են դրանք:
- Շատ լավ, շատ նորմալ, աշխատանքային: Լարվածություն չկար, Զարուհին ինչ-որ մի բան ասաց, բայց ես մի քիչ մեծահոգի մարդ եմ, պահի տակ ասել է…եթե ես ինչ-որ մի քայլ անեի, որը հետին միտք ունենար, ակնհայտ է , որ այլ իրավիճակ կլիներ, բայց քանի որ իմ քայլը բացարձակ քաղաքական քայլ է եղել՝ առանց հետին մտքի և այնպես չի եղել, որ թաքուն ինչ-որ բան եմ արել, կուսակցությունը ևս տեղյակ է եղել, խնդիր չկա…Ես կուսակցության փոխնախագահն եմ, կուսակցության նախագահի բացակայության ժամանակ լիազորված եմ նախագահի պարտականությունները կատարել, դրա համար էլ դրանից հետո էլ որևէ կարգավիճակի փոփոխություն չի եղել: Եվ հիմա էլ աշխատում ենք, և հետո՝ թեթև տարեք, իմ Զուրուհու միջև առաջին վեճը չէ, դեռ շատ վեճեր էլ կլինեն, բայց մենք շարունակում ենք:
- Արմատներով Ապարանից եք, ապարանցիների մասին անեկդոտները շատ են ու բազմազան: Ըստ Ձեզ, ինչո՞ւ են ամենից շատ հենց ապարանցիների մասին անկեդոտներ պատմում և ո՞րն է դրանցից ամենածիծաղելին:
- Հայրս ապարանից է, մայրս Լոռուց. 50 տոկոս լոռեցի եմ, 50 տոկոս ապարանցի՝ ծնված Երևանում, ապրած Աջափնյակ համայնքում ամբողջ կյանքս: Ծառայել եմ Կապանում, ուսանողական շրջանում աշխատել եմ Շուշիում, ես հայաստանցի եմ: Ապարանցիներին շատ են սիրում, դրա համար էլ շատ անեկդոտներ են պատմում: Ըստ էության, ում ամենաշատն են սիրում, նրանց մասին էլ շատ անեկդոտներ են պատմում, դրա համար ես դրանից բացարձակ չեմ նեղվում, այլ ուրախանում եմ: Իմիջայլոց, դրանց ճնշող մեծամասնությունը հենց ապարանցիներն են հորինում, համեյնադեպս ես երկու-երեք հոգու գիտեմ, որ անկեդոտներ են հորինում, որոնցից մեկը իմ ընկեր պատգամավոր Լյովա Խաչատրյանն է: Ամենածիծաղելի անեկդոտը չգիտեմ, բայց ամենաբնորոշը ֆունդամենտալ առումով երևի թե սա է. երբ Նոյը տապանով գալիս է դեպի Մասիս սար, անցնում է Արագածի մոտով, տապանը մի փոքր հարվածում է գագաթներից մեկին և տախտակամածին գտնվող երկու էշերը ընկնում եմ Արագած սարի այդ հատվածում, տապանը շարժվում է դեպի Մասիս: Դե ապարանն էլ Արագածի փեշին է գտնվում:
- Ո՞վ է Ձեր կինը, ինչպե՞ս եք ծանոթացել, ինչո՞վ են զբաղվում Ձեր ընտանիքի անդամները:
- Կինս մեր ԲՈՒՀ-ում էր սովորում, հեռվից հեռու հավանեցի և քանի որ պրակտիկայի ֆակուլտետի ղեկավարն էի, խնդրեցի գործընկերներիցս մեկին, որպեսզի ուղարկի իմ ենթակայության դպրոց, որ մի հատ հետևեմ, տնտղեմ: Կյանքում երևի թե եզակի դեպքերից է, որ իմ պաշտոնական դիրքի չարաշահում եմ իրականացրել: Շատ կարճ ծանոթության շրջան եղավ, որովհետև մոտ 30 տարեկան էի, հետո հայրս արտագնա աշխատանքի էր մեկնում այդ ժամանակ, մեկնելուց առաջ բարկացած ձևով ասաց՝ մինչև գամ, ամուսնացած լինես: Մի երկու ամիս ծանոթյուն է եղել, գնացինք խոսքկապ արեցինք: Մորաքրոջս թոռան հարսանիքն էր, գնացինք հարսանիքին, հետ գալուց ասացի՝ դե էլ գնում ես հորանցդ տուն, ի՞նչ անես: Այդպես մնաց մեր տանը: Եղբայրս այդ ժամանակ բանակում էր, հայրս էլ արտագնա աշխատանքի էր, եղբայրս բանակից եկավ հուլիսի սկզբին ու անմիջապես որոշեցինք որ հարսանիքն անում ենք արդեն:
Այստեղ տոմսն առանք պապայի անունով, զանգեցինք, ասացինք՝ արի: Ասաց՝ բա ո՞ւմ հարսանիքն է ասացի՝ իմ հարսանիքն է, արի: Այդպես հայրս եկավ, հուլիսի 9-ին հարսանիքն արեցինք, հարսը մեր տնից դուրս եկավ այսինքն: Իմ ու կնոջս տարիքային տարբերությունը 11 տարի է: Կարծում եմ, ընտանիքում ամանեկարևորը միմյանց ոչ միայն սիրելն է և ոչ այդքան սիրելը, որքան փոխադարձ հարգանքԸ, մեկը մյուսին լսելու ունակությունը:
Եթե դա կա, բնականաբար, այն սերը, որը ստեղծել է օջախը, ավելի է ամրապնդվում: Մեկս մյուսին զիջելով, լսելով առաջ ենք գնում: Իմ բախտն իսկապես շատ է բերել, որ Սաթենիկի նման կնոջ եմ հանդիպել, որը ծանր ժամանակահատվածներում միշտ ինձ աջակից է եղել, ինչպես ընտանիքիս բոլոր անդամները:
Եթե չլիներ ընտանիքիս աջակցութունը, այսքան երկար իսկապես չէի կարողանա պայքար տանել քաղաքական դաշտում, որովհետև հարվածները չափազանց շատ են մեր իրավիճակում և շատ մեծ աջակցություն և ամուր ներվեր է պետք որպեսզի կարողանաս դիմադրել: Իսկ աղջիկներս ինձ Աստծո կողմից տրված նվեր են՝ երեքն էլ: Երբ բարկացած ես լինում և աղջիկներիցդ մեկը փաթաթվում է, մի հատ համբուրում է քեզ, կամ դու համբուրում ես քո երեխային, աշխարհը քոնն է, վերջ: Բարկությունն անցնում է և դա նաև որոշակի խթան է հանդիսանում, որ պայքարես իրենց ապագայի համար: Ուզում եմ երեխաներս լավ պետության մեջ ապրեն, ուզում եմ որ ոչ ես արտագաղթեմ երկրից, ոչ իմ երեխաները արտագաղթեն:
- Դուք մասնագիտությամբ սպորտային մանկավարժ եք, քաղաքականությամբ ինչպե՞ս սկսեցիք զբաղվել ու ինչպե՞ս ընտրեցիք հենց Ժառանգություն կուսակցությունը:
- Քաղաքականությամբ շատ ավելի շուտ եմ սկսել զբաղվել, քան մասնագիտությամբ. դեռևս 8-րդ դասարանից, երբ ղարաբաղյան շարժումը սկսվել էր, դպրոցում կազմակերպում էի քննարկումներ, հետագայում՝ ուսանողական ժամանակատժհատվածում, ուսխորհրդի ստեղծողներից եմ եղել, շատ ակտիվ ուսանողական գործունեությամբ էի զբաղվում, Շուշիում գնացի, աշխատեցի: Բանակից զորացրվելուց հետո հրավիրվեցի մեր բուհ-ում դասավանդելու: Մեր բուհ-ինձ համար կյանքի որոշակի դպրոց էր, նաև տղամարդկային պայքարի տեղ, որտեղ ոչ թե ինտրիգային դաշտում են պայքարում, այլ բացահայտ, տղամարդկավարի ու ստորություն հնարավորինս քիչ են անում: Ցավոք սրտի, մեր քաղաքական դաշտում շատ տարածված են ստորությունը, ինտրիգները…
Իսկ Ժառանգություն շատ պարզ եղանակով գնացի: Սփյուռից իմացա Ժառանգության գրասենյակի համարը, զանգեցի, հանդիպեցի գրասենյակի տնօրենի հետ, դա 2003 թ. վերջում էր, երկրորդ անգամ արդեն հանդիպեցի Հովսեփ Խորշուդյանի հետ, ով այդ ժամանակ կորդինատոր էր և երիասատարդական աշխատանքների համակարգողը: Ընդունվեցի կուսակցություն, 2004 թ. համագումարի ժամանակ ընտրվեցի կանոնադրական հանձնաժողովի անդամ, 2006թ՝ վարչության անդամ , 2007թ՝ արդեն խորհրդարանական ընտրություններում ցուցակի 8-րդ համարն էի, ընտրություններից հետո դարձա պատգամավոր:
- Իսկ Ժառանգությունից ի՞նչ եք ժառանգել, ո՞րն է Ձեր, որպես քաղաքական գործիչ, ամենակարևոր ձեռքբերումը:
- Ժառանգությունից ես միայն մի բան եմ ժառանգել, դա համառ պայքարն է: Դա և՛ Ժառանգությունից եմ ժառանգել, և իմ պապերից, ծնողներից: Իմիջայլոց, քաղաքական դաշտում ներգրավվելու գործում նաև ծնողներս շատ մեծ ազդեցություն են թողել, որովհետև իրենք ևս շատ ակտիվ են եղել: Հայրս շարժման ժամանակ գործարանի ակտիվիստներից էր և այդ ակտիվությունը ինձ փոխանցվեց: Այդ ժամանակահաշրջանում սաբոտաժի դեմն առնելու համար շարժումը յուրաքանչյուր շրջանում ուներ մի ներկայացուցիչ, որը ապրանքները բաց էր թողնում, գործարաններից վերցնում էին, բաժանում խանութներին: Աջափնյակում այդ ամենը հայրս էր կազմակերպում: Դա այն շրջանն էր, երբ մարդիկ հասրտացան, բայց ինչպես ես խորհդրարանում չհարսատացա, այնպես էլ հայրս իր ազնիվ, շիտակ կեցվածքով աշխատեց:
Իրենից ես ժառանգել եմ հաստատկամությունը, ազնվությունը, շիտակություն: Ժառանգությունից մնաց ինձ միայն պայքարելը , ուրիշ ոչինչ: Մեր իշխանական պատագամավորներից մեկը մի անգամ ասաց՝ Արմենը էն եզակի պատգամավորներից էր, որ ինչով մտավ խորհրդարան, դրանով էլ գնաց դուրս, նույնիսկ իր մեքենան չի փոխել:
- Իսկ Դուք ձեզ դեռ տեսնո՞ւմ եք Ժառանգությունում:
- Ինձ դեռ տեսնո՞ւմ եմ, ես հենց Ժառանգությունն եմ:
- Այսինքն հետագա քաղաքական ուղին միայն Ժառանգությունո՞ւմ եք տեսնում:
- Ես այդպիսի գնահատական բացարձակ չեմ կարող տալ, որովհետև Հայաստանում այսօր, դժբախտաբար, իրական կուսակցությունները ոչնչացնելու ճանապարհին են կանգնած, առավելևս ընդդիմադիր, դրա համար վաղը չէ մյուս օրը ինչ կարող է լինել, ես չեմ կարող ասել: Բայց այն, որ ամենածանր ժամակահատվածները, ես անցել եմ Ժառանգության հետ միասին, դա այլևս պատմական փաստ է:
- Համեմատո՞ւմ եք երբևէ ձեր ժամանակների ու ներկայիս խորհրդարանները: Չե՞ք կարոտում պատգամավորական գործունեությունը, հնարավո՞ր է Ձեզ նորից տեսնենք խորհրդարանում:
- Չեմ համեմատի բացարձակ, որովհետև դա սուբյեկտիվ կլինի, թեև, ես կարծում եմ, որ մեր խորհրդարանից առաջվա խորհրդարանները ավելի լավն էին, քան մերը: Ինձ համար էտալոնային եղել է 90-ականների ձևավորված բազմակուսակցական, բազմակարծիք խորհդարանը: Հետագայում՝`1995-ից երբ ընտրությունները կեղծվեցին և այդ կեղծարարության որդը մտավ կառավարման համակարգ, իսկ հետագայում դա ոչ թե որդ դարձավ, այլ մի հսկայական առնետ, պրոցեսները շատ ձևախեղվեցին: Բայց, այնուամենայնիվ, կարծում եմ՝ յուրաքանչյուր խորհրդարան իր ժամանակահատվածի կնիքը կրում է: Չեմ կարող ասել կտեսնե՞ք ինձ խորհրդարանում, թե՞ ոչ, դա մի շարք հանգամանքներից է կախված: Սկսած նրանից, թե մեր քաղաքացիները կընտրե՞ն այն ուժը, որտեղ ես կլինեմ ես կլինե՞մ թեկնածու, թե՞ ոչ, հազար հարց կա:
- Իսկ ընդդիմություն-իշխանություն հակամարտությունը շարունակվո՞ւմ է նաև ամբիոններից ու հրապարակներից դուրս, թե՞, այնուամենայնիվ, ունեք իշխանական ընկերներ:
- Իհարկե, ունեմ: Շատ լավ հարաբերությունների մեջ եմ եղել, Էդուարդ Շարմազանովի հետ, Աշոտյանի հետ, Արծվիկ Մինասյանի հետ եմ շատ մոտ ընկեր, Շիրակ Թորոսյանի հետ ենք շատ մոտ ընկերներ: Բայց մի սեղանի շուրջ եթե քաղաքական հարց է եղել,ասել եմ՝ սխալ եք, մեր անձնական հարաբերությունները բացարձակ կապ չունեն քաղաքական հարցերի հետ, որովհետև ես ունեմ սկզբունքային մոտեցում և հենց դրա համար է նաև, որ իմ ընկերները ինձ հարգում են:
-Հաճա՞խ եք Ձեր կնոջը նվերներ անում, ո՞րն է եղել ամենաօրիգինալ նվերը:
-ՉԷ, հաճախ չեմ անում: Տոնական օրերին նվեր տալ չեմ սիրում ընդհանրապես՝ այդ թվում նաև կնոջս: Ծաղիկ նվիրում եմ սովարական օրերին՝ տրամադրությունդ լավ է, կամ ուզում ես կնոջ տրամադրությունը բարձրացնել, ծաղկեփունջ ես վերցնում ու գալիս:
- Ձեր ո՞ր հատկանիշի համար եք գնահատում ինքներդ Ձեզ: Ու ի՞նչ կուզեիք փոխել:
- Նույն հատկանիշի համար և՛ գնահատում եմ, և՛ չէի ուզենա, որ դա լիներ՝ բարություն և ներողամտություն. շատ են խանգարում ինձ: Մի դեպք կա վերջին ժամանակահատվածից, չեմ կարողանում մոռանալ՝ ընկերոջ կողմից ստոր դավաճանություն, մեջքից հարված: Անունը, իհարկե, չեմ տա: Բայց մնացած բոլորը դեպքերը միշտ արագ մոռացել եմ, այս մեկը թե ինչու չեմ կարողանում, չգտեմ:
Ոստիկանների այդքան ընդհարվել եմ չէ՞, 5 րոպե հետո ես շատ նորմալ եմ իրենց վերաբերվել, որովհետև իրենք ինձ երդում չեն տվել, որ ընկերություն պետք է անեն, ինձ հետ, որ իմ կողքը կանգնած են լինելու, այնպես չէ, որ իրենց համար չգիտեմ ինչեր եմ արել, թեև ոստիկանության պարագայում, այնուամենայնիվ, ինչ որ մի բան արել եմ, կարծում եմ: Աշխարհի այն եզակի պատգամավորներից եմ, որ ինքն է ոստիկանին պաշտպանել և ոչ թե ոստիկանն իրեն՝ մարտի 1-ին: Բայց, համենայնդեպս, որևէ նստվածք չի թողել բացարձակ:
- Ի՞նչը չեք ներում երբեք:
- Երևի դավաճանությունը: Այդ վերջին դեպքը, որ ասում էի, դավաճանության հետ կապված էր. ումից չէի սպասում, ում ընկեր եմ համարել, ում շատ- շատ եմ օգնել, երբ ինքը նեղն է եղել, այդ մարդը բառիս բուն իմաստով «Եվ դո՞ւ, Բրուտոս » տարբերակն էր:
- Ի՞նչն է Ձեզ ամենից շատ երջանկացնում և կյանքում ինչի՞ համար եք ամենից շատ շնորհակալ:
- Շնորհակալ եմ, որ իմ ծնողների նման ծնող է ինձ տվել Աստված, իմ ընտանիքի իմ կնոջ, իմ երեխաների համար: Իմ տատիկների ու պապիկների համար: Իմ կյանքի փորձի համար, իմ լավ ու նաև ծանր օրերի համար:
- Ո՞րն է եղել ամենակարևոր խորհուրդը, որ ստացել ու տվել եք երբևէ:
- Համբերություն: Պահը է գալիս, որ այդ սև գիծը ուղղակի պետք է համբերատար անցնես: Համբերությունը և կյանքին երբեմն փիլիոսոփայորեն մոտենալը ընդհանրապես շատ է պետք գալիս:
3 առանձին, մշտական հարցեր՝
- Ի՞նչ կփոխեիք ամենաառաջինը մեր երկրում, եթե մեկ օրով լինեիք ղեկավար:
- Առաջին հերթին կերկարացնեի ժամկետը, առնվազն երկու տարի կդարձնեի, դրանից հետո կանեի հետևյալ փոփոխությունները՝ առաջին հերթին սահմանադիր ժողով կգումարեի և նոր սահմանադրություն կընդունեի: միանշանակ, սոցիալական բարեփոխումներ կիրականացնեի, որովհետև մեզ մոտ հիմա եկամուտների կենտրոնացվածությունը շատ մեծ է: Բնականաբար, իրավապահ մարմինները բավականին կթեթևացնեի, ոստիկանության թվակազմը հաստատ կկրճատեի, որովետև ոստիկանության այդպիսի թվակազմ բացարձակ պետք չէ, եթե դու անօրինական իշխանության պահելու խնդիր չունես:
Դատարանները կանկախացնեի, հեռուստատընկերությունները կազատեի նախագահական նստավայրի ճնշումներից, լրատվամիջոցներին ազատություն կապահովեի, բիզնես դաշտը կբացեի, որպեսզի նաև լրատվամիջոցները ազատ լինեն, դրանից հետո հանիգստ կգանի թոշակի:
- Կյանքի ամենամեծ ձախողումը:
- Դեռ չեմ ունեցել, կարծում եմ:
- Ի՞նչ գերբնական ուժով կուզեիք օժտված լինել:
- Չեմ արող ասել, իսկապես չգիտեմ, որովհետև և՛ գերբանական ֆիզիկական ուժն է պետք, և՛ գերբնական մտավոր կարողություններն են պետք մարդուն, և՛ գերբնական համբերություն է պետք, բայց քանի որ գերբնական որևէ բանով չես կարող օժտված լինել, հագիստ ես վերաբերվում այդ փաստին, թե ինչու չունես:
Կարինա Սահակյան
Խաչատուր Էլլոյան