«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Շատ ակտիվ, չարաճճի երեխա էր: Թասիբով էր, ջիգյարով, ընկերասեր, յուրահատուկ ու աստվածային տղա էր: Ափսոս, շուտ չեմ հասկացել իր աստվածային լինելն ինչի հետ է կապված, երևի նրա, որ պետք է քիչ ապրեր»,- «Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Մարիամը՝ Տիգրանի մայրիկը:

Տիգրանը մեծ սեր է ունեցել սպորտի հանդեպ, ինը տարի զբաղվել է ծանրամարտով: «Ընդունվել էր Օլիմպիական հերթափոխի պետական մարզական քոլեջ, բայց մի տարի սովորելուց հետո դուրս եկավ քոլեջից: Քոլեջը Երևանում է, միայն շաբաթ-կիրակի էր տուն գալիս, քանի որ սիրած աղջկան ուշ-ուշ էր տեսնում, վերադարձավ Արարատ: Թողեց սպորտը, ամեն ինչ թողեց»: Մայրիկի խոսքով, որդին խելացի էր, շուտ ըմբռնող, բայց ծույլ՝ սովորելու տեսանկյունից. «Միշտ ձգտումը դեպի սպորտն ու պարապմունքներն էին»:

Տիկին Մարիամը հիմա ժպիտով է հիշում որդու մանկությունն ու պատանեկությունը: Նշում է՝ Տիգրանը շատ ակտիվ էր: «Եթե բակում մի կռիվ լիներ, Տիգրանը դրան պետք է ներկա լիներ: Շատ չարաճճի էր: Երբ որոշում էին դասից փախչել, կազմակերպիչը Տիգրանն էր: Մի տեսանյութ կա, որ իր դասընկերները փոխանցել են ինձ. դպրոցի երկրորդ հարկի պատուհանից պայուսակը դուրս է նետում, ինքն էլ առաջին հարկի պատուհանից է դուրս գալիս, որ պահակն իրեն չտեսնի: Ֆիզիկապես շատ ուժեղ էր: Բավականին մեծ՝ չորս կիլոգրամ քաշով է ծնվել: Գերբնական ուժ ուներ, մեկ տարեկան էր, դեռ չէր քայլում, մեր տան սեղանը, որի վրա նաև տարբեր իրեր կային, միանգամից բարձրացրեց և շուռ տվեց: Տեսանյութ կա, որտեղ դասընկերներին դրել է ուսերին, հերթով իջեցնում է»:

Բանակից վերադառնալուց հետո Տիգրանի նպատակն աշխատանք ունենալն ու ամուսնանալն էր: «Աշխատանքի էր ընդունվել որպես առաքիչ: Լուսաբացին իր առաքումն իրականացնում էր, գալիս տուն, իրեն կարգի բերում ու շտապում դպրոց, որ բացականեր չունենար: Մի օր, երբ իրեն ասացի, որ նրա շխատանքի կարիքը չունենք, պետք չէ, որ ծանր արկղեր տեղափոխի, արձագանքեց. «Ամո՞թ է: Մա՛մ, իսկական տղեն իր փողով պիտի սիրած աղջկան նվերներ գնի»: Տիգրանս ամենուր էր: Ընկերների հետ էր, տանն էր, դրսում էր: Թույլ չի տվել մի ծանր տոպրակ խանութից տուն բերեմ կամ էլ աղբը թափեմ»:

2021 թ. ամռանը Տիգրանը զորակոչվում է պարտադիր զինվորական ծառայության, որն անցնում էր Ջերմուկում: «Իմ մեծ տղան՝ Վարդանը, 44-օրյա պատերազմի մասնակից է, ծառայել է «Մարտունի 3»-ում: Արցախից վերադարձել է երկու վիրավորում ստացած: 44-օրյա պատերազմը մեր հարազատներից շատերին խլեց, շատերը վիրավորվեցին: Երբ Տիգրանին բանակ էի ճանապարհում, ներսումս տագնապ կար: Մեր դիրքերը կահավորված չէին, Արցախը չկար: Չէի պատկերացնում, թե իմ տղան ուր է գնալու: Սկզբից իրեն տարան Վանաձոր, չգիտես ինչու՝ որոշվեց այնտեղից տեղափոխել Ջերմուկ: Վիճակահանության արդյունքում պետք է մնար Վանաձորում: Ութ ամիս ԴՈւՑ-ում ծառայելուց հետո իններորդ ամսում իրեն և մի քանի տղաների տեղափոխեցին: Այդպես էլ չհասկացանք, թե ինչ հրամանով դա տեղի ունեցավ, ինչու օրենքը խախտվեց»:

Տիգրանն իր ծառայության ժամանակ՝ նոյեմբերին մասնակցել է նաև մարտերի Սիսիանում: «Թուրքերը վերցրել էին դիրքերը, երեք ժամ իմ Տիգրանն իր ընկերների հետ մնացել է շրջափակման մեջ, բայց մի լավ հրամանատարի բանակցությունների արդյունքում կարողացել էին ժամկետային զինծառայողներին դուրս բերել շրջափակումից, իսկ պայմանագրայիններից գերության մեջ էին հայտնվել»: Նա ծառայության ընթացքում չի ստանում իրեն հասանելիք արձակուրդը, երբ ծնողները հետաքրքրվում են, թե որն է պատճառը, ասում են՝ նրա գործը Ռազմականում է, քննիչի է հարվածել: «Քննիչը հարցաքննության ժամանակ ասում է՝ լավ տղա լինեիք, դիրքը տված չէիք լինի: Տիգրանը դա հանդուրժել չէր կարող, նա հարվածում է քննիչին, իսկ վերջինս էլ հայտնում է, որ զինծառայողը խոչընդոտում է իր հարցաքննությանը»:

2022 թ. սեպտեմբերի 12-ի լույս 13-ի գիշերը Հայաստանի սահմանների տարբեր հատվածների ուղղությամբ թշնամին հարձակում է գործում: Թիրախում էին նաև Ջերմուկի դիրքերը: «Սեպտեմբերի 9-ին Տիգրանս պետք է դիրքերից իջներ: Սեպտեմբերի 11-ին սիրած աղջկա ծննդյան օրն էր, նվերներ էր պատրաստել, որ գար ու նրան նվիրեր: Բայց զանգեց ու ասաց, որ հերթափոխ չեն արել: 60 օր տղաներին դիրքերից չեն իջեցրել, ինչն օրենքի խախտում է: Բայց Տիգրանս երբեք չի դժգոհել ծառայությունից, այնքան ուրախ էր, երբ զրուցում էինք: Շատ զգացմունքային էր, շատ էր կարոտում: Ամեն ուրբաթ երեկոյան հարցնում էր՝ մա՛մ, վաղն ի՞նչ եք անելու: «Տի՛կ, պատրաստվում ենք քեզ մոտ գալ»: Իր ծառայության ընթացքում ամեն շաբաթ Տիգրանի մոտ ենք գնացել, կարոտում էր, ուզում էր մեզ հետ ժամանակ անցկացնել»:

Տիգրանի վերջին զրույցը մայրիկի հետ եղել է սեպտեմբերի 14-ին՝ նրա զոհվելու օրը: «Ժամը մեկին զանգահարեց. «Մա՛մ ջան, ամեն ինչ լավ է, հրադադար է լինելու, օգնության ուժեր են բարձրանում: Չվախենաս»: Լսում էի ռմբակոծությունների ձայնը, լալիս ու գոռում՝ Տիգրա՛ն, այդ ո՞ւր ես ընկել, փախի: Բարկացավ ինձ վրա. «Ինչո՞ւ ես ասում դիրքդ թող, գիտես, որ նման բան չեմ անի»:

Հետո զանգահարել էր իր սիրած աղջկան. «Շո՛ւշ, մամաս ոնց որ մենակ էր, լացում էր, մինչև իմ գալը մամայիս մենակ չթողնես»: Ու իր ընկերուհին, որ երբեք մեր տանը չէր եղել, համարձակություն էր հավաքել ու եկել ինձ մոտ, որ մենակ չմնամ: Տիգրանի սերն իմ հանդեպ այլ էր, խոսքը շատի ու քչի մասին չէ: Օրը մի քանի անգամ ինձ զանգում էր ու նամակներ գրում, այնպիսի հետաքրքիր նկարներ ունենք, որոնք փոխանցում են մեր՝ մի ուրիշ տեսակի հարաբերությունները: Իր բոլոր դաջվածքներն ինձ էին նվիրված: Երբ բարկանում էի, թե ինչու է դաջվածքներ անում, ասում էր. «Մա՛մ, ասեղի ամեն ցավին քո համար եմ դիմացել, որ հետս լինես»»:

Զոհվելուց երկու օր անց Տիգրանն արդեն տանն էր: «Կարմիր խաչը բարձրացել էր դիրք, որն արդեն գրաված են եղել: Թուրք հրամանատարն ասել է՝ չգիտեմ, թե այս երկու տղաներն ովքեր են, բայց իրենք հերոսներ են: Ջերմուկի յուրաքանչյուր դիրքի ուղղությամբ մի քանի հարյուր մարդ է հարձակվել, մյուս կողմից էլ հրետանին է գործել: Մեզ ասացին՝ այնքան շատ էին հակառակորդի դիերը, տղաները դիրքը չէին լքել ու մեծ վնաս հասցրել թշնամուն:

Երբ Տիգրանին ասում էինք դիրքը թողնելու, փախչելու մասին, արձագանքում էր. «Գիտես, թե ի՞նչ եմ պատկերացնում այդ պահերին, որ ես դիրքը լքեմ, թուրքը կհասնի մամայիս»: Մեր տղաներն այս սկզբունքով են առաջնորդվել: Իհարկե, դիրքը լքողներ էլ են եղել, շատերը հիմա ողջ են: Չեմ մեղադրում որևէ մեկին, բայց իրենց էլ եմ ասել՝ եթե նահանջում էիք, ձեր ընկերներին չթողնեիք դիրքում, բոլորով իջնեիք»: Ապրելու ուժի մասին: «Ուժ են տալիս Տիգրանիս ապրած տարիները, իր մասին պատմությունները: Երբ հավաքվում ենք և սկսում խոսել իր մասին, սկսում ենք անկախ մեզանից ժպտալ: Մեր բարեկամներից մեկը մի օր ասաց՝ 90 տարեկան մարդիկ կան, որոնք այսքան լեցուն կյանք չեն ունեցել, ու նրանց հետ կապված այսքան պատմություններ չկան, որքան Տիգրանի: Իր պատմություններն անվերջանալի են, հասցրել է բոլորի հետ շփվել, բոլորին սեր տալ:

Ամեն արձակուրդին նախ և առաջ պապիկի մոտ՝ գերեզմանատուն պիտի գնար: Դրա համար ասացի՝ իրեն տարեք այնտեղ, որտեղ սիրել է գնալ, խնամել: Հուղարկավորությունից հետո իր նամակներն էի նայում, մի նամակ կար, որը չէի նկատել: Տեսանյութ էր ուղարկել: Նկարել էր ամբողջ գերեզմանատունը, կադրը կանգնեցրել էր այնտեղ, որտեղ հիմա ինքն է: Զոհվելուց հետո իր իրերից «կյանքի օրագիր» ենք գտել, որտեղ գրել է իր ամեն օրվա մասին: Բոլոր օրերը կարոտների մասին են, կարոտի՝ իմ ու սիրած աղջկա նկատմամբ»:

Տղաների զոհվելու և այլ հանգամանքների վերաբերյալ քրեական գործ է հարուցված: Տիկին Մարիամն ասաց՝ այժմ դատական պրոցեսների մեջ են, քանի որ չպարզված հանգամանքներ կան, դիրքի հրամանատարը տեղում չի եղել, երկու օր առաջ դիրքը լքել է, տղաները մենակ են մնացել:

Հ. Գ. - Տիգրան Տեր-Առաքել յանը ՀՀ նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով և «Զորավար Անդրանիկ» ոսկե մեդալով: Հուղարկավորված է Արարատ քաղաքի ընտանեկան գերեզմանատանը»:

Հոդվածն ամբողջությամբ՝ թերթի այսօրվա համարում։