«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Հաճախ են մեր քաղաքացիները որոշում Ամանորի տոնական օրերն անցկացնել արտերկրում, ամենամոտ տարբերակը հարևան Վրաստանն է, իսկ եթե վիզա ունես, տարբերակներ գտնելու շրջանակն ընդլայնվում է: Նման որոշման համար որպես առաջին ու հիմնական պատճառ նշվում են «հարմար» գները՝ ի տարբերություն Հայաստանի: Այս կերպ, փաստացի, բավականին շոշափելի գումար դուրս է գալիս երկրից, դանդաղում է ներքին տուրիզմի զարգացումը: Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահ Մեխակ Ապրեսյանը նշում է՝ մշտապես չի համաձայնում, երբ համեմատվում ենք Վրաստանի հետ և ասում՝ այնտեղ ավելի մատչելի է, իսկ մեզ մոտ թանկ, և դրա համար ենք նախընտրում հանգիստ անցկացնել այնտեղ:

«Շատ ժամանակ մեր համեմատությունը ճիշտ չենք կատարում, չենք համեմատում համեմատելի մեծություններ: Սա և՛ ամանորյա, և՛ ամառային հանգստի փաթեթներին է վերաբերում: Ամառային շրջանում, օրինակ՝ ասում են, թե՝ տեսեք, Բաթումիում և Քոբուլեթիում ավելի մատչելի գներ են, քան Հայաստանում, օրինակ՝ Ծաղկաձորում: Հարց՝ կարելի՞ է Բաթումին և Ծաղկաձորը համեմատել իրար հետ: Դրանք լրիվ տարբեր պրոդուկտներ են, առաջինը ծովային հանգիստ է ենթադրում, երկրորդը՝ տրամագծորեն այլ զբոսաշրջային արդյունք է: Եթե համեմատվում ենք Վրաստանի հետ, գուցե տեղին է մեր Ծաղկաձորը համեմատել համանման պրոդուկտի, օրինակ՝ Բակուրիանիի, Գուդաուրիի հետ: Ձմեռային հանգստի, լեռնադահուկային սպորտաձևերով զբաղվելու լավագույն տարբերակ են երկուսն էլ»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Ապրեսյանը:

Առաջարկում է համաշխարհային առցանց ամրագրման հայտնի համակարգում՝ Booking.com-ում դիտարկել հայկական և վրացական հանգստավայրերը և համեմատել գները, բայց իր՝ արդեն իսկ նախանշած սկզբունքով. երկու հանգստավայրերը պետք է համեմատելի լինեն: Մարդիկ շեշտադրում են՝ Հայաստանում հունվարի 1-ին և հետագա տոնական ու ոչ աշխատանքային օրերին նաև հիմնականում փակ են ժամանցային օբյեկտները, զվարճանքի վայրերը, թանգարանները և այլն, իսկ հետո ավելացնում՝ իսկ արտասահմանում այդպես չէ: «Մենք այդ խնդիրն առաջ էլ ունեինք, հիմա էլ ունենք: Բայց հիմա համեմատած մեկ, երեք, հինգ, տասը տարի առաջվա հետ, խնդիրը քիչ-քիչ լուծվում է դրական առումով: Հայաստանը գրավիչ է դառնում զբոսաշրջիկների համար նաև ամանորյա տուրիզմի համար, և եթե առաջ անգամ ռեստորաններն ու հանրային սննդի օբյեկտները հունվարի 1-ին հիմնականում փակ էին, ապա հիմա թեկուզ ոչ բոլորը, բայց շատերն աշխատում են: Զվարճանքի ծրագրեր ու միջոցառումներ են անցկացվում, ճիշտ է, քիչ են, բայց կա: Ի պատիվ մեր մասնավոր հատվածի, երբ նա տեսնում է, որ պահանջարկը կա, սկսում է դանդաղորեն, բայց առաջարկ ձևավորել:

Այնպես որ, այո, օրակարգում դեռ ունենք այս խնդիրը, բայց ավելի լավ վիճակում ենք, քան մեկ, երեք, հինգ, տասը տարի առաջ, զարգացում ունենք: Մեկ օրինակ էլ, ընդ որում՝ ոչ միայն տոնական օրերի մասով: Մեր թանգարանների համար կիրակին և երկուշաբթին հանգստյան օրեր են: Միշտ բարձրացնում ենք այդ հարցը, ինչո՞ւ բոլոր թանգարանները նույն օրը պետք է փակ լինեն: Չենք կարո՞ղ արդյոք մի քիչ ճկուն լինել այս առումով, օրինակ՝ մի քանի թանգարանի դեպքում հանգստյան լինեն կիրակի և երկուշաբթի, մյուսների համար՝ ուրբաթ և շաբաթ օրերը: Նույն օրերին բոլոր թանգարանները փակ չլինեն, որ տուրիստական ընկերությունները փաթեթներ մշակելիս կարողանան բավարարել զբոսաշրջիկների պահանջարկը»,-շեշտում է Ապրեսյանը:

Փորձագետը, վերադառնալով ներքին տուրիզմի խնդիրներին, ասում է՝ այո, պետք է քայլեր անել, որ մեր երկրում այն էլ ավելի զարգանա: «Դրա համար պետք են նաև օրենսդրական խթաններ, որ մեր քաղաքացիները նախընտրեն Հայաստանում իրենց հանգիստն անցկացնել: Մեր առաջարկները գրավոր, որպես օրենսդրական նախաձեռնություն, ներկայացրել ենք: Այն նպատակ ունի խրախուսել մեր հայրենակիցներին՝ հանգիստն անցկացնել Հայաստանում: Ունենք սոցփաթեթ, որը բավականին նպաստել է մեր երկրում ներքին տուրիզմի զարգացմանը: Ընդհանուր ներքին տուրիստական այցելությունների մեջ սոցփաթեթը կազմում է 10-ից 15 տոկոս, բայց այն դրական ազդեցություն է ունեցել ողջ այցելությունների վրա, առնվազն գոնե տեղեկատվական իմաստով: Էկոնոմիկայի նախարարության պաշտոնական կայքում կարող եք տեսնել տվյալները, որ 60-ից ավելի ընկերություններից յուրաքանչյուրը, որոնք ներգրավված են սոցփաթեթում, կարգի համաձայն, հանդես են գալիս մոտ 30 փաթեթ-առաջարկներով: Սա լուրջ տեղեկատվական բազա է: Իսկ մեր խնդիրներից մեկը ներքին տուրիզմի զարգացման համար տեղեկատվության պակասն է:Կորոնավիրուսի տարիներին այս առումով զգալի առաջընթաց ունեցանք, երբ միջազգային տուրիզմն ամբողջ աշխարհում «կանգնած» էր, ներքին տուրիզմը զբոսաշրջության պահպանման և վերականգնման գլխավոր միջոցն ու առաջին քայլն էր: Այդ ժամանակ նաև սկսեցինք մեր երկիրն ավելի լավ ճանաչել»,-ընդգծում է փորձագետը՝ հավելելով, որ տեղեկատվական բացը, միևնույնն է, կա, և սա է ներքին տուրիզմի զարգացման գլխավոր խնդիրներից մեկը: Ապրեսյանն ասում է՝ սոցփաթեթի միջոցով պետությունն իր աշխատողներին հանգստի հնարավորություն է տալիս:

«Պետությունը պետական ծախս է ավելացնում, դրանով պահանջարկ է ձևավորում և քաղաքացիներին ուղղորդում հանգստանալ Հայաստանում: Եթե պետությունը սա կարող է անել իր աշխատողների համար, ինչո՞ւ նույնը չեն կարող անել նաև մասնավոր ընկերություններն իրենց աշխատողների համար՝ որպես նաև խրախուսման միջոց: Այստեղ ունենք խանգարող հանգամանք: Եթե մասնավոր ընկերությունն իր միջոցներից գումար հատկացնի իր աշխատակիցների հանգստի համար, դա, ցավոք, չի դիտարկվում որպես ծախս հարկման տեսանկյունից: Եթե շահութահարկով հարկվող ընկերություն է, աշխատավարձը դիտարկվում է որպես ծախս, համախառն եկամտից դա նվազեցնում են և այլն: Առաջարկում ենք, որպեսզի աշխատակիցների հանգստի համար ծախսվող միջոցները ևս որպես ծախս դիտարկվեն և «Հարկային օրենսգրքում» համապատասխան փոփոխություններ կատարվեն: Առաջարկում ենք նաև շահագրգռել մեր քաղաքացիներին անձնապես:

Պետությունը քաղաքացուն կասի՝ եթե որոշեք անձնական միջոցներով ձեր հանգիստը կազմակերպել Հայաստանում, տարվա մեջ մեկ անգամ ձեզ նման հնարավորություն կտանք: Օրինակ՝ մեկ անձի եկամտային հարկը հաշվարկելիս համախառն եկամտից 200 հազար դրամի չափով Հայաստանում հանգստանալու համար ծախսած միջոցները նույնպես կնվազեցնենք: Քաղաքացին իր եկամտից հարկ է վճարում մոտ 23 տոկոս: Կոպիտ հաշվարկով՝ եթե քաղաքացուն 200 հազար դրամի սահմաններում նվազեցում են անում, դրա 23 տոկոսը կազմում է մոտ 46 հազար դրամ, այդքանով քաղաքացու փաթեթի արժեքը նվազեց: Սա բյուջեի եկամուտների վրա էական բացասական ազդեցություն չի ունենա: Այստեղ նվազեցնում են ձեր եկամուտը, բայց երբ, օրինակ՝ Կապանում կամ Ջերմուկում հյուրանոցի համար վճարում եք, այնտեղ եկամուտներ են առաջանում, հարկեր են վճարվելու:

Առաջին մեկ-երկու տարին գուցե քիչ ազդեցություն ունենա բյուջեի վրա, բայց հաջորդ տարիներին սա մուլտիպլիկատիվ էֆեկտով հանգեցնելու է բյուջեի եկամուտների ավելացման: Հարկման բազան ընդլայնվելու է, մեր ներքին տուրիզմը զարգանալու է, սպառումը մեծանալու է, եթե հանգստացողների թիվն ավելանա, կարիք է լինելու հավել յալ աշխատակիցների ներգրավման, արդյունքում նրանք էլ են հարկեր վճարելու և այսպես շարունակ: Սա նպաստելու է նաև նրան, որ հարկման բազան ավելի թափանցիկ է դառնալու, որովհետև եթե քաղաքացին ցանկանա պետության ընձեռած այս հնարավորություններից օգտվել, ուրեմն պետք է աշխատի սպիտակ դաշտում, եկամուտներ թաքցնելով՝ չես կարող այս արտոնություններից օգտվել: Նման առաջարկներ արել ենք, հուսանք, որ առաջիկայում դրանք կքննարկվեն: Եթե վիճակագրությանը հետևեք, ներքին տուրիզմը արտագնայի զարգացման պատճառով չի տուժում, այն աճ ունենում է, բայց կարող ենք ավելի մեծ աճ գրանցել նաև իմ նշած առաջարկներն ընդունվելու դեպքում»,-ասում է նա»:

Հոդվածն ամբողջությամբ` թերթի այսօրվա համարում: