«Հետք»-ը հոդված ու տեսանյութ է հրապարակել, ուր կայքի
լրագրողներն իրենց վրդովմունքն են հայտնում ոստիկանության Տաշիրի
բաժնի օպերատիվ ծառայողի կողմից նկարահանող խմբի
տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելու և ինքնությունը ստուգելու
գործողությունների վերաբերյալ: Հոդվածում ոստիկանությանը հիշեցվում է,
որ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 164-րդ հոդվածով՝ լրագրողի մասնագիտական
օրինական գործունեությանը խոչընդոտելը պատժվում է օրենքով՝ ընդհուպ
ազատազրկմամբ:
Լրագրողների մեկնաբանությունները իրենց նկատմամբ կատարված
«կամայականությունների» վերաբերյալ՝ առնվազն տարակուսանքի տեղիք
են տալիս ոստիկանության, նաև սեփական իրավունքների ու
պարտականությունների մակերեսային գնահատմամբ:
Նախ՝ ցանկացած սահմանամերձ բնակավայրում նկարահանումները
օբյեկտիվորեն կարող էին և պետք է գրավեին իրավապահների
ուշադրությունը: Հավատացած եղեք, որ հետախուզական նպատակներով
նկարահանումները կատարվում են հենց «անմեղ» պատրվակներով, ու
նկարահանողների ճակատին գրված չի լինում նրանց ինքնությունն ու
պրոֆեսիոնալ գործունեության տեսակը:
Ապա՝ անվտանգության ապահովման նկատառումներով՝ բերեխղճորեն
գործող ցանկացած ոստիկան ունի հայեցողաբար գործելու իրավունք:
«Ոստիկանության մասին» ՀՀ օրենքի 19-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-
ին կետի համաձայն՝ հանցագործություն կամ վարույթ պահանջող
վարչական իրավախախտում կատարելու կասկածանքի բավարար հիմքերի
առկայության դեպքում ոստիկանն իրավունք ունի ստուգելու
քաղաքացիների, ինչպես և պաշտոնատար անձանց ինքնությունը
հավաստող փաստաթղթերը, օրենքով սահմանված դեպքերում բերման
ենթարկելու նրանց:
Հիշյալ հովածի 3-րդ մասում օգտագործվող «բավարար հիմքեր»
հասկացությունը ներառում է կասկածի առիթ տվող ցանկացած տվյալ:
Այսինքն, փաստաթղթերի ստուգման համար բավարար է կասկածի առիթի
ամենանվազագույն շեմն անգամ: Քանի որ նկարահանումները կատարվել
են սահմանամերձ տարածքի բնակավայրերում, ոստիկանության ծառայողն
իրավունք ուներ կանգնեցնելու տրանսպորտային միջոցը և պարզելու
անձանց ինքնությունը: Եթե ինքնությունը պարզելուց ու լրագրողական
գործունեություն կատարելու մեջ համոզվելուց հետո ոչ թե առաջարկվեր
ներկայանալ բաժին, որից առաջարկություն ստացողը լիովին ազատ էր
հրաժարվելու, այլ անձինք բերման ենթարկվեին, կունենայինք բոլորովին
այլ պատկեր: Այդ դեպքում բարձրացված աղմուկը կունենար իմաստ ու
նպատակ, իսկ ոստիկանության արձագանքը իր ծառայողի գործունեության
նկատմամբ կլիներ՝ կոշտ ու օրինական: Սակայն ոստիկանության
ծառայողի կողմից նման գործողություններ չեն ձեռնարկվել, և իրողությունը
չի համապատասխանում լրագրողական արձագանքին:
Պարզաբանեմ նաև, որ օրենքով նախատեսված դեպքերում իր
ծառայողական պարտականությունները կատարող ոստիկանը կարող է
կանգնեցնել տրանսպորտային միջոցներ ու կանգնեցնելու համար
ճանապարհային ոստիկան հրավիրելը պարտադիր չէ: Պարտադիր կլիներ,
եթե տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելու անհրաժեշտություն
առաջանար Ճանապարհային երթևեկության կանոնի խախտման
կասկածանքով: Բայց չէ՞ որ «Հետք»-ի խումբը ՃԵԿ-ի խախտում թույլ չի
տվել…
Օպերատիվ ծառայողը կարող է օրինական պահանջներ ներկայացնել՝
լինելով քաղաքացիական հագուստով, եթե ներկայանում ու պարզաբանում
է պահանջի հիմքերը, ինչը և արել է ոստիկանության Տաշիրի բաժնի
ծառայողը:
Իմ խորհուրդը զանգվածային լրատվության միջոցների
ներկայացուցիչներին. Մի՛ ընդդիմացեք ոստիկանության ծառայողին, եթե
անվերապահորեն վստահ չեք, որ նրա պահանջն ակնհայտ անօրինական
է:
Մի՛ շտապեք միակողմանի լուսաբանել իրողությունները. ձեր հապճեպ և
զգացմունքային գնահատականներն ու տարածած տեսանյութերը կարող
են հանրային սխալ պատկերացումների ու անվստահության պատճառ
դառնալ:
Եթե կասկածներ ունեք, որ ձեր նկատմամբ կատարվել է
անօրինականություն, ապա նման կասկածի հիմքեր տվող նյութերն ու
փաստաթղթերը տրամադրեք ՀՀ ոստիկանությանը. ստուգման
արդյունքներով ձեզ կտրվի մասնագիտական եզրակացություն, իսկ
մեղավորները կենթարկվեն պատասխանատվության:
Եվս մեկ հիշեցում՝ ոստիկանության ծառայողի օրինական պահանջին
չենթարկվելը ևս իրավախախտում է և առաջ է բերում վարչական
պատասխանատվություն:
Եվ որպես ամփոփում. ոստիկանության Տաշիրի բաժնի ծառայողները
զգոնության և համարժեք գործողությունների համար իրականում արժանի
են խրախուսման: Ի դեպ, շնորհակալության ու խրախուսանքի են արժանի
նաև անհայտ նկարահանողներին աչալրջորեն վերաբերված
քաղաքացիները, որոնք, ի տարբերություն ոմանց, հասկանում են, թե ինչ է
նշանակում սահմանամերձ տարածք և ինչ վտանգներով կարող է հղի լինել
անտարբերությունը կասկած հարուցող ցանկացած երևույթի հանդեպ:
Կից նյութը՝ այստեղ: