Վերջերս իշխանությունը փոխեց ԸՕ-ն, ընտրական համակարգը դարձրեց կուսակցական ցուցակներով, մենք և էլի մոտ 20 կազմակերպություն դիմեցինք իշխանությանը՝ առաջարկելով հնարավորություն տալ քաղաքացիական նախաձեռնություններին նույնպես թեկնածուների ցուցակ առաջադրել, իշխանությունը բանի տեղ չդրեց՝ ոչ մի տառ չի փոխել: Այսպիսով, նրանց, ովքեր անկուսակցական են և չեն ուզում լինել կուսակցական ցուցակներում, իշխանությունը փորձ արեց դնել խաղից դուրս: Ես մոտ հինգ ամիս տարբեր ձևաչափերով բանակցություններ եմ ունեցել տարբեր կուսակցությունների հետ: Նպատակ եմ ունեցել ընդդիմադիր ուժերին համախմբել, որպեսզի միասնական որևէ դաշինք լինի՝ կարողանա Գյումրու ընդդիմադիր քվեները իր վրա հավաքել և ոչ թե դրանք ցրվեն այնպես, ինչպես հիմա է տեղի ունենալու: Չհաջողվեց: Շատերը առաջարկել են լինել իրենց ցուցակի առաջին տեղում՝ քաղաքապետի թեկնածու, բայց ես վաղուց դիրքորոշում ունեի և ունեմ, որ քաղաքապետի գործադիր աշխատանքը իմ զբաղվածության հետ ոչ մի կերպ չի համատեղվում: Երևի հինգ կուսակցություն առաջարկել է ինձ այդ տարբերակը:
Բանակցություններ եղել են նաև, իհարկե, ԳԱԼԱ-ի հիմնադրի՝ Վահան Խաչատրյանի հետ, որի հետ հարաբերությունները երկար ժամանակ սառն էին՝ տարբեր հարցերի շուրջ մեր ունեցած տարաձայնությունների պատճառով, որոնք որևէ կերպ անձնական բնույթ չեն կրել ու չեն կրում: Դրանք եղել են պետության, քաղաքի, ԶԼՄ-երի, ՀԿ-երի էության, գործի մասին մեր ընկալումների տարբերությունները: Բանակցությունների ժամանակ շատ հարցեր քննարկեցինք ու, ի վերջո, երկուսս էլ գնահատեցինք, որ քաղաքի շահը ահագին բարձր է այդ տարակարծություններից: Ի վերջ, տեսնելով, որ դաշինք չի ստեղծվում, ես ստիպված էի ընտրել կուսակցություններից որևէ մեկը, որպեսզի մասնակցեի քաղաքի կառավարմանը՝ իմ կարողությունների չափով:
Մի քանի պատճառներ էլ կան, որ համաձայնեցի լինել ԳԱԼԱ-ի ցուցակում: Այդ կուսակցութունը չուներ անցյալ, չուներ վարկաբեկված անցյալ, սրա հետ մեկտեղ ՝ կուսակցությունն արդեն 15 տարի է հեռուստաալիք է, կուսակցության հիմնադիրները հեռուստատեսության ժողովուրդն է, որոնք կուսակցություններից անհամեմատ ակտիվ ներգրավված են եղել քաղաքի խնդիրների լուծմանը՝ լուսաբանման, վերլուծության, քննադատության իմաստով: Մի կողմից ԳԱԼԱ-ն ունի լուրջ անցյալ, մյուս կողմից՝ որպես քաղաքական ուժ, նորաստեղծ է և մաքուր է, այսպես ասած: ԳԱԼԱ-ն տեղական է, ինչը շատ կարևոր հանգամանք է, որովհետև նրանք շատ լավ գիտեն առկա խնդիրները: Եվ իհարկե, իր ձեռքին առայժմ ունի այդ գործիքը, որը կոչվում է հեռուստատեսություն՝ քարոզչական էտապը ի նկատի չունեմ, այլ ընդհանրապես քաղաքի խնդիրներին անդրադառնալու հնարավորությունը: Իսկ անձամբ Վահան Խաչատրյանի շանսերը ես չեմ կարևորում ճիշտ այնպես, ինչպես չեմ կարևորում մյուս քաղաքապետացուների շանսերը, որովհետև հանրությունը պիտի հասկանա, որ հիմա ընտրում է ոչ թե քաղաքապետ, այլ ավագանի: Ես համարում եմ, որ կարևոր է ունենալ որակյալ, ուժեղ, հավաքական ավագանի: Իսկ թե ով կընտրվի քաղաքապետ, էական չէ, նամանավանդ քաղաքապետը երկրորդականացված է և ավագանին կարող է հետ կանչել նրան, կամ հրաժարեցնել և նորից ընտրել: Սրանք նոր օրենսդրության առանձնահատկություններն են:
Հայտնի է, որ Գյումրիում ԳԱԼԱ-ն համագործակցելու է «Լուսավոր Հայաստանի» հետ: Հետաքրքիր է, «Լուսավոր Հայաստանի» հանդեպ հանրության ոչ միանշանակ վերաբերմունքը չի՞ խանգարելու այդ համագործակցությանը:
Ես տեղյակ եմ, որ նման բանակցություններ եղել են և բանակցությունների թիրախը եղել է մի քանի կուսակցություններով դաշինքի գալը: Չի ստացվել: Եվ որքան նկատեցի, «Լուսավոր Հայաստանը» իր ջանքերը կենտրոնացրեց ավելի շատ Վանաձորի վրա: Որքան հիշում եմ, այստեղ ինքնուրույն մասնակցելու նպատակ ունեին, բայց, ի վերջո, որոշեցին, որևէ համեստ ձևաչափով մասնակցություն ունենալ: Բացառությամբ ՀՀԿ-ի, բոլոր կուսակցությունների մասին խոսում են, որ ծախված են, սրա պրոեկտն են, նրա պրոեկտն են: Հանրապետականի մասին ամեն ինչ պարզ է, խոսելու կարիք չկա: Ես մշտապես շահագրգիռ եմ եղել ապացույցներ և փաստեր ստանալ և առայժմ չունեմ ես այդ փաստերը: Բնականաբար, ինձ հետ էլ որ բանակցում են, ես այդ կասկածներն ունենում եմ, չեմ վստահում որևէ մեկին և հիմա ԳԱԼԱ-ի հետ իմ համագործակցությունը զուտ գործնական համաձայնությունների շրջանակներում է: Ոչ ոք ընտրապայքարից չի թռնում, ոչ ոք չի գնում Հանրապետականի ու իշխանություն ունեցողների հետ կոալիցիայի. սրանք այն սկզբունքային հարցերն են, որոնց շուրջ պայմանավորվել ենք: «Լուսավոր Հայաստանը»՝ իր մասին խոսակցություններով ոչ զիջում է, ոչ էլ գերազանցում է մյուսներին: Ես չեմ կարծում, թե որևէ բացասական ազդեցություն կունենա հանրային ընկալման վրա այն, որ «Լուսավոր Հայաստանից» երկու-երեք հոգի ԳԱԼԱ-ի ցուցակում է:
Ինչպե՞ս եք գնահատում այն փաստը, որ գործող քաղաքապետը նախընտրական առավելություն է համարում ժամանակին վճարված աշխատավարձերը: Ունե՞ք տեղեկություն՝ որքանո՞վ է դա համապատասխանում իրականությանը:
Ես կարծում եմ, որ ֆանտաստիկ նվաճում չէ ժամանակին աշխատավարձեր վճարելը, բայց, ըստ ամենայնի, պարոն Բալասանյանի շտաբը գնահատել է դա շատ հատկանշական հանգամանք և դարձրել իր քարոզչական նշանաբաններից մեկը: Կարծում եմ, որ նաև անհասկանալի է, թե ինչու պիտի օրենքով նախատեսված հանգամանքը նշվի որպես նվաճում: Նվաճում կլիներ այն, որ օրինակ բոլոր անօթևանները բնակարարանում ապրեին, գործազրկությունը, աղքատությունը նվազեր, փողոցնեը նորոգված լինեին, քաղաքապետարանի պարապները այլևս այնտեղ չլինեին, «կոֆե խմողի» ինստիտուտը վերացած լիներ համայնքապետարանից…Ես մեկ անգամ կատակով գրեցի նաև հոդվածումս, որ այդ շտաբում երևի թե ընդդիմությունից մարդ կա նստած, ինքն է պլանավորում իրենց քարոզչական հնարքները և հույս հատնեցի, որ հաջորդ անգամ կնշվի, որ պարոն Բալասանյանը խոստանում է, որ արևը կելնի արևելքից և կմտնի արևմուտքում: Կարծում եմ, ավելի արդյունավետ կլիներ վերցնել նախընտրական ծրագիրը և կատարողական զեկույց ներկայացնել հանրությանը: Բայց ամեն բան իր գինն ունի, մարդիկ իրենց գնահատականը կտան ըստ այդմ: Եթե մարդիկ համարում են, որ օրենքով նախատեսված կարգով վճարված 55.000 դրամ աշխատավարձի համար մարդը պիտի վեընտրվի, ապա դա մարդկանց կամքն է:
Գյումրու ՏԻՄ ընտրություններին մասնակցում է միանգամից 11 քաղաքական ուժ. ո՞րն է, Ձեր գնահատմամբ, դրանցից ամենաուժեղն ու ամենաթույլը:
Ես, ճիշտն ասած, սպասում էի բոլորի նախընտրական ծրագրերին: Պարզվում է, որ դրանցից կեսը նախըտնտրական ծրագիր չունեն: Մի քանիսի նախընտրական ծրագիրը ամփոփված է մի բուկլետի մեջ: Ես վստահ եմ, որ 420 ավագանու թեկնածուների միջից երևի կգտնվեն ընդամենը 2-3 հոգի, ովքեր կկարողան բացատրել, թե վարչական բյուջեն ինչ է, ֆոնդային բյուջեն ինչ է: Ով կկարողանա հասկանալ, թե դոտացիայի բանաձևը որն է: Ապշելու բան է, երբ մարդիկ քաղաքի կառավարման հայտ են ներկայացնում՝ իրենց ծրագրում չունենալով քաղաքի հիմնախնդիրների լուծման գոնե հայեցակարգային լուծումները: Վարչական ռեսուրսի և պետության աջակցության տեսանկյունից, հասկանալի է, ուժեղ դիրքեր ունի Հանրապետականը՝ Բալասանյանի հետ, բայց բոլորովին այլ կլիներ իր դիրքը, եթե չլինեին իշխող կուսակցության թիմը և նա չլիներ գործող քաղաքապետ: Ընդնահուր առմամբ՝ երկու ճամբար է հիմա ընդգծվում՝ մեկը Հանրապետական կուսացության թիմն է՝ իր արբանյակ կուսակցություններով, մյուսը արմտական ընդդիմադիր համարվող կուսակցությունները՝ ԳԱԼԱ-ն ՔՊ-ն: Կան կուսակցություններ, որոնք արանքում են՝ ՀՅԴ-ն, ՀՎ-ն, որոնք պարբերաբար կոալիցվել են գործող իշխանության հետ ու պետք լինի, գուցե էլի կկոալիցվեն: Գուցե հիմա ուզում են չկոալիցվել, որպեսզի ԱԺ ընտրությունների ժամանակ լավ շասներ ունենան:
Ձեր որդին՝ Հայկը, ամենահամարձակ նախագծում է, SOS-ը ամենասուր կերպով հայհոյում է իշխանություններին: Երևբէ չե՞ք վախեցել նրա համար, չե՞ք փորձել նրան հետ պահել նախագծից, ինչ վերաբերմունք ունեք առհասարակ տղաների գործունեության նկատմամբ:
Տարօրինակ բան է, ոչ մի ծնող երևի այսպես չի մտածում, բայց ես նրա ծնված օրվանից համարել եմ, որ ինքը բավականաչափ ազատ է՝ վարվել ինչպես կկամենա: Չեք հավատա, բայց երբևէ ձեռքը բռնած չկամ, օրինակ, փողոց անցնելիս: Երկու տարեկանում միշտ ասել եմ՝ հավասար քայլում ես. հետ չես ընկնում, առաջ չես ընկնում: Ասել եմ՝ դու ես պատասխանատու քո վարքի և արարքների համար: Սա չի նշանակում, թե ես իրեն չեմ դաստիարակել և խորհուրդներ ու խրատներ չեմ տվել: Եթե SOS-ում նկատում եմ բաներ, որոնք համարում եմ սխալ, վիրավորական, անպայման զգուշացնում եմ, բայց դա լինում է, որպես կանոն, հրապարակելուց հետո, մինչև դա ինձ ցույց չեն տալիս, չեմ էլ պահանջում:
Եթե ուզեմ, երևի կտան, բայց գտնում եմ, որ այնքան խելք ունեն իրենք իրենց թիմով, որ եթե սխալ անեն, դրա պատասխանտվությունը պիտի կրեն: Երբ ոստիկանությունը դատի էր տվել իրենց, ինձնից դատի սկզբնական փուլում իրավաբանական և դատական գործընթացների հետ կապված խորհուրդներ են հարցրել, բայց իրենք դրա տերն են՝ բոլոր սցենարներին պատրաստ են, գումարը հավաքած դրած է 10 դրամանոցներով: Եթե իրենք այդ գործը Հայաստանում պարտվեն, անպայման ՄԻԵԴ-ում շահելու են, ես դա գիտեմ, որովհետև նայել եմ, ինչի մասին է խոսքը: Միակ բանը, որ ամեն անգամ ասում եմ Հայկին՝ զգույշ քշիր, չնայած լավ է վարում, բայց իմ պարտքն է զգուշացնել:
.jpg)
Ինչպե՞ս են անցնում Ձեր հանգստյան օրերը, կա՞ մի բան, որ պարտադիր է Ձեր առօրյայում աշխատանքային ժամերից հետո:
Չեք հավատա, բայց 1992թ.-ից հետո, երբ մտա ՑԱՅԳ, իմ հանգստյան օրերը եղել են հունվարի 1-ը և 2-ը: Ես չունեմ շաբաթ-կիրակի: Երբ ժամը 5-ից շուտ էի տուն մտնում, կինս ասում էր՝ հո հիվանդ չե՞ս, ի՞նչ է եղել: Իմ աշխատանքային ժամերը ավարտվում են գիշերը ժամը 10-ին:
Ի՞նչ իրավիճակի է հիմա Ձեր անձնական կյանքում, ի՞նչն եք կարևորում Դուք հատկապես կանանց մեջ:
-Մարդը ձգտում է իր նմանին: Երևի կա տարիք, երբ աչքերով ես ընտրում, հետո երևի ՝ խելքով, հետո՝ սրտով: Իմ նմանին եմ կարևորում: Ես ջանում եմ արդար լինել, ես հետևողական ջանքեր եմ ներդնում արդար լինելու համար: Եթե զգում եմ, որ անարդար եմ եղել, բարեբախտաբար, արդարաությունը վերականգնելու կարողություն ունենում եմ: Դա կարող է լինել ներողության տեսքով, հատուցման տեսքով: Ջանում եմ նաև բարեխիղճ լինել՝ աշխատանքային, մարդկային հարաբերություններում: Անձնական կյանքը, կարելի է ասել, որ զրոյին մոտեցած մի բան է, կնոջս մահից հետո չկա այդպիսի կյանք, բայց հուսամ՝ լավ կլինի, տեսնենք:
Ո՞րն է Գյումրու հետ կապված Ձեր ամենամեծ երազանքը, կամ գուցե նպատակը:
Ես կարծում եմ, որ մեր քաղաքը արժանի է շատ մեծ փառքի: Ես, իհարկե, տեղական շովինիստ եմ, համարում եմ, որ աշխարհի կենտրոնն այստեղ է: Բայց եթե ավելի լուրջ, մենք ունենք շատ լուրջ խնդիրներ քաղաքում, որոնք պիտի արմատապես լուծվեն և ոչ մի կոսմետիկ լուծում այլևս ընդունելի չէ մեզ համար: Մեր քաղաքում անօթևան ընտանիքներ չպիտի լինեն:
Իշխանականների մեջ ունե՞ք ընկերներ, ի՞նչն եք կարևորում հատկապես ընկերության մեջ:
Ճիշտն ասած՝ չունեմ ընկերներ, ավելի շատ գործընկերային հարաբերություններ են: Արժեքավոր, շնորհալի մասնագետներ շատ կան միջին օղակում, որոնց հետ մեր ոլորտի խնդիրների շուրջ միշտ հարաբերվում ենք, փոխադարձ հարգանք կա: Այդ մարդիկ,իհարկե, իրենց գործից հասկացող մարդիկ են: Գալուստ Սահակյանի հետ չեք համամետի էլի: Իսկ ընկերները, կարծում եմ, իրար պետք է հասկանան անխոս, պիտի իրար զգան պատի հետևից նույնիսկ:
Ի՞նչն է Ձեզ ամենից շատ երջանկացնում և կյանքում ինչի՞ համար եք ամենից շատ շնորհակալ:
Սիրելի մարդկանց հետ լինելը, ծովը, մեքենա վարելը, թուղթ խաղալը և հանրության համար ելույթ ունենալը: Եթե մարդիկ հետաքրքրված են իմ ասելիքով, ես լավ եմ զգում մարդկանց հետ կիսվելիս: Երջանկացնում է խոհանոցը, աման լվանալը, չեք հավատա, իհարկե: Աման լվանալը շատ կարևոր բան է, այդ ընթացքում ահագին լուրջ բաների մասին կարող եք մտածել: Առնվազն կարող եք հորինել, թե որ ճաշատեսակը ինչպես կարող եք ավելի հետաքրքիր պատրաստել: Ինձ թվում է, որ ես ահագին լավ խոհարար եմ. ում հաջողվել է մասնակցել այդ պրոցեսին, տեղյակ է: Իհարկե, նաև գրելն է ինձ շատ մեծ հաճույք պատճառում: Խոսքը գրական ստեղծագործությունների մասին, ֆեյսբուքն ու հոդվածներն այնքան կարևոր չեն:
Մշտապես խոսվում է Գյումրիում առկա կրիմինալի մասին. հիմա ի՞նչ իրավիճակ է քաղաքում, նախընտրական տրամադրություններին զուգահեռ ի՞նչ է արվում այդ առումով:
Գյումրիից վերջին կրիմինալը ես եմ եղել՝ Երևանում նստած (ծիծաղում է): Չկան Գյումրիում հատուկ կրիմինալ խաղեր: Երևի ձեռնտու է եղել ոստիկաններին և քաղաքական գործիչներին այդ անունը կցել քաղաքին: Այդպես չէ իրականում: Շատ այլ բնակավայրերում խնդիրները իսկապես լուծվում են զենքի ուժով, այստեղ՝ բանակցությունների միջոցով. եթե գրաբարով ասենք՝ «ռազբիրատների» ու «ռազբորկեքի» միջոցով, քան թե զենքի ուժով: Իսկ լայն իմաստով ՝ N1 կրիմինալը Սերժ Սարգսյանն է, որովհետև նա քրեական հանցագործություններ է կատարել՝ զավթելով իշխանությունը, Հայաստանը մցնելով ԵՏՄ, Հայաստանի վրա գազի արհեստական պարտքեր գրելով և պարտքերի դիմաց մեր ունեցվածքը տալով: Եվ եթե իշխանության գագաթը այդպես քրեականացված է, հասկանալի է, որ իրենց ամբողջ համակարգը պիտի պահի , սնուցի օլիգարխիկ համակարգը; Պատգամավորների կեսը, բնականաբար, քրեական հանցագործների հետ համագործակցող են և հանցակից են, ըստ էության: Այնպես որ Գյումրու կրիմինալը թեթև խաղ ու պար , ծաղիկներ են՝ համեմատած պետական իշխանության քրեականների հետ:
Ինչի՞ց կյանքում երբեք չեք հրաժարվի:
Ազատությունից, իհարկե: Անհնար է դա: Կարելի է բանտ նստել, բայց չհրաժարվել ազատ խոսելու իրավունքից, կամ ազատ վարքից: Ամենաթանկ բանը ազատությունն է, կարծում եմ: Այն ազատությունը, որը մեզ թույլ է տալիս ազատորեն որոշել ինչ անել, ինչպես վարվել, ինչպես խոսել, նստել, գործել: Մարդկային կամքից վեր ոչինչ չպիտի լինի, իմ համոզմամբ:
3 առանձին, մշտական հարցեր
Ի՞նչ կփոխեիք ամենաառաջինը մեր երկրում, եթե մեկ օրով լինեիք ղեկավար:
Իշխանության ձևավորման արդար համակարգ կներդնեի: Ամեն ինչ դրանից է սկսվում:
Կյանքի ամենամեծ ձախողումը:
Չունեմ այդպիսի փորձ: Ինչ արել եմ, գիտակցված եմ արել: Եթե սխալ է եղել, արդյունքը չի գոհացրել ինձ, ենթադրվել է, որ այդպես էլ կարող է լինել: Մի անգամ հայնտվել եմ կանանց զուգարանում պատահաբար: Հետո հասկացա, որ դա ձախողում չէր, դա փորձ էր: Համալսարանի զուգարանն էր ֆիզիկայի ֆակուլտետի, ապագ կնոջս էի սպասում: Շատ ուշ ժամ էր: Այնտեղ զույգ հարկերը կանանց զուգարաններն էի, կենտ հարկերը՝ տղամարդկանց, կամ հակառակը, հիմա էլ եմ շփոթում: Երկար-երկար սպասեցի, մի խոսքով, կարիք կար մտնելու: Ու քանի որ ուշ ժամ էր, մտնող-ելնող չկար: Դուռը բացեցի, մտա, մարդ չկար ներսում: Դուռը փակելուն պես, լսեցի, որ դրսի դուռը բացվեց ու մի կուրս աղջիկ լցվեց ներս: Դուռը բռնած կանգնել էի, մոռացա՝ ինչու էի մտել այդտեղ: Ինձ էլ այդ ֆակուլտետում գիտեին բոլորը: Աղջիկները խոսում էին իրար հետ, բամբասում: Ստիպված էի լսել այդ ամբողջը, հետո ձայնները կտրվեցին, դուրս եկա… Էժան պրծանք, մի խոսքով…(ծիծաղում է):
Ի՞նչ գերբնական ուժով կուզեիք օժտված լինել:
Ես վաղուց օժտված եմ գերբնական ուժով (ծիծաղում է): Ես գեոֆիզիկոս եմ և համարում եմ, որ գերբնական ուժեր չկան: Կան ուժեր, որոնք գիտականորեն բացահայտված ու գրանցված են, կան ուժեր, որոնք դեռ չեն բացահայտված ու գրանցված չեն:
Տաթև Այվազյան
Խաչատուր Էլլոյան
.jpg&w=178)
.jpg&w=178)
.jpg&w=178)
