«168 ժամը» զրուցել է Պետդումայի ԱՊՀ գործերով, եվրասիական ինտեգրման ու հայրենակիցների հետ կապերի կոմիտեի առաջին փոխնախագահ, ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի ղեկավար Կոնստանտին Զատուլինի հետ: Ներկայացնում ենք հատված:
- Նախորդ շաբաթ Մոսկվայում կայացավ Փաշինյան-Պուտին հանդիպումը՝ հայաստանյան հետհեղափոխական փուլի զարգացումների վերաբերյալ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի ակնհայտ վրդովմունքի և մտահոգությունների ֆոնին: ՀՀ վարչապետը հանդիպումից հետո տված իր հարցազրույցում ակնարկեց, որ դա երկկողմ հարաբերություններում ադապտացիոն փուլի հետևանք էր, որն արդեն անցյալում է, ավելին՝ այդ հարաբերությունները ներկայումս փայլուն են: Ինչպե՞ս եք գնահատում հանդիպման արդյունքները:
-Ես տեղյակ չեմ, թե փակ դռների հետևում ՌԴ նախագահն ինչ հարցեր է քննարկել ՀՀ վարչապետի հետ, ռուսական կողմից, ըստ էության, գնահատականներ ևս չեն հնչել, տեղեկատվություն չի հաջողվել ստանալ, քանի որ անմիջապես այդ հանդիպումից հետո ՌԴ նախագահն իր օգնականների հետ մեկնել է Հեռավոր Արևելք:
Ուստի պաշտոնական հաղորդագրությունները ռուսական կողմից չափազանց քիչ են այդ հանդիպման արդյունքները մեկնաբանելու համար: Հանդիպումից հետո և դրա շրջանակում բավականին դրական հայտարարություններով հանդես եկավ, դրական հետևություններ արեց Փաշինյանը, նշեց, որ հարաբերությունները շատ լավ են, փայլուն են և այլն:
Բնականաբար, ես չեմ ցանկանում որևէ մեկի արած հայտարարությունը հերքել, դա իմ կողմից սխալ կլիներ, քանի որ յուրաքանչյուրն իր վարկածն ունի այս կամ այն իրադարձության վերաբերյալ: Սակայն որոշակի մտահոգություն այն բանի վերաբերյալ, թե ինչ է կատարվում Հայաստանում, Ռուսաստանում պահպանվում է: Այդ մտահոգությունները ձևավորվել են այն անկայունության, թշնամիների փնտրտուքի հետևանքով, որը տեղի է ունենում Հայաստանում, ինչը կարող է հեռուն տանել Հայաստանը: Իսկ դրա արդյունքում խաթարվում է մեր վստահությունը գործընկեր երկրի կայունության վերաբերյալ, ինչն առավել կարևոր է ՀԱՊԿ տարածաշրջանի համար:
Կարծում եմ՝ սա կարող էր լինել Պուտին-Փաշինյան հանդիպման թեման, այսինքն՝ թե որտեղից են բխում Ռուսաստանի մտահոգությունները, հայաստանյան իրադարձություններն ինչպես են անդրադառնում Հայաստանի արտաքին համագործակցությունների վրա: Սակայն այդ հանդիպումից հետո Քոչարյանի գործի շուրջ այլ սրացումներ տեղի ունեցան՝ տարածվեց հեռախոսազրույցի ձայնագրություն այդ գործի մասին, որին հաջորդեց ՀՀ վարչապետի ու իրավապահ մարմինների արձագանքը, ապա Փաշինյանը կտրուկ հանձնարարականներով հանդես եկավ: Ինձ չի թվում, որ այդ հանդիպմանը ռուսական կողմը կարող էր ենթադրել, որ նման զարգացումներ կարող են լինել: Ուստի հիմքեր չեմ տեսնում հերքելու այն հայտարարությունները և ակնարկները, որոնք վերջերս արել է ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովն այդ զարգացումների վերաբերյալ: Շեշտեմ, որ սա իմ անձնական գնահատականն է և պաշտոնական չէ:
-Ի դեպ, ի՞նչ կասեք այդ ձայնագրության փաստի և բովանդակության վերաբերյալ:
-Առավել ուշագրավ էին, բնականաբար, այն կարգադրությունները, որոնք տվեց Փաշինյանը: ՀՀ նոր իշխանությունները սիրում են «հեղափոխություն» բառը, որի վերաբերյալ ՌԴ-ում հատուկ կարծիք կա, քանի որ նման զարգացումները Ռուսաստանում մշտապես բացասական հետևանքների են հանգեցրել մեր ազգի համար՝ Ռուսական կայսրությունն ու ԽՍՀՄ-ն են տապալվել հեղափոխությունների հետևանքով: Հայաստանից լսում ենք հռետորաբանություն, որ տեղի է ունեցել հեղափոխություն, և ժողովուրդը բաժանվել է երկու խմբի՝ հեղափոխականներ և հակահեղափոխականներ, մեղավորներ, թշնամիներ և անմեղներ: Այս մոտեցումը լուրջ ռիսկեր է առաջացնելու պետական ինստիտուտների աշխատանքի համար, օրինականության համար, անկայուն և խաղաղ զարգացող երկրի իմիջ ունենալու համար: Կասկածները բուն են դրել նաև Ռուսաստանում հայ բիզնեսմենների մոտ: Որքան ես գիտեմ, Փաշինյանի՝ Մոսկվա կատարած այցի շրջանակում տեղի է ունեցել Փաշինյանի հանդիպումը գործարար համայնքի հետ, որի ընթացքում նման քննարկումներ են ընթացել: Եվ չնայած այդ ամենին՝ Հայաստանում շարունակվում է «վհուկների որսը»: Իշխանությանը թվում է, թե դա իրենց հեղինակությունը բարձրացնում է, բայց գուցե բարձրացնում է հասարակության շրջանում, հասկանալով, որ չունի ՀՀ խորհրդարանի աջակցությունը, կա վախ արտահերթ ընտրություններից, այն սցենարից, երբ իրեն երկու անգամ չընտրեն ԱԺ-ում, և այդ ամենն այլ սցենարով ընթանա՝ մեկ ուրիշին կընտրեն:
Այս մտավախություններից էլ բխում են նրա այն տարբերակները, որոնք առաջարկեց իր պաշտոնավարման 100 օրն ամփոփող հանրահավաքի օրը՝ խորհրդարանը պետք է ինքնալուծարվի, բայց ինչպե՞ս, երբ գործող իշխանությունը չունի խորհրդարանի աջակցությունը: Ես քաղաքականության մեջ եմ շատ վաղուց, նման դեպքերում խորհրդարանի ինքնալուծարմանը կարելի է հասնել վախեցնելով և այլ միջոցներով, ճնշումներով: Իսկ ինչպե՞ս Հայաստանում ստեղծված այդ մթնոլորտը կանդրադառնա աշխարհում Հայաստանի հարաբերությունների, ԼՂ-ում իրավիճակի վրա: Լինելով Հայաստանի բարեկամը՝ ես չեմ ցանկանում նման զարգացում Հայաստանում: Այդ մեթոդները չափազանց ռիսկային են:
Նյութն ամբողջությամբ կարդացեք թերթի այսօրվա համարում: