Shabat.am-ը շարունակում է իր «Շաբաթի հյուրը» հարցազրույցների շարքը, այս  շաբաթ քաղաքական ամենաակտուալ թեմաների շուրջ զրուցել ենք  «Ժառանգություն» կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Մարտիրոսյանի հետ: 

-Մի փոքր ճիշտ չէ իմ կողմից պատասխանելը հարցին, թե առաջինն ով էր, երկրորդն՝ ով: Մի բան կասեմ՝ կուսակցության մեջ միակ մարդը, ով եղել է նաև խմբակցության ղեկավար և կուսակցության վարչության նախագահ, բացի Րաֆֆի Հովհաննիսյանից՝ եղել եմ ես:

-Ինչու՞ կուսակցությունը միանյակ չմասնակցեց ընտրություններին: Ռեսուրսների բացակայությունն էր, թե՞ այլ պատճառներ կային: 

-Պետք է նայել, թե ինչ նպատակով ենք մասնակցում, քանի որ դրանից է կախված մասնակցության ձևաչափը: Եթե նպատակն այն է, որ խորհրդարանում «Ժառանգությունը» տեղ ունենա, բնականաբար այդ դեպքում պետք է միայնակ մասնակցեինք: Բայց մեր նպատակն ի սկզբանե դա չի եղել, այլ եղել է ցանկություն ստեղծել մի այնպիսի միավորում, որը կարող է բերել ոչ միայն իշխանափոխության, այլև արմատական բարեփոխումների: Հայաստանում կա Հայաստանի խնդիր՝ բառիս բուն իմաստով, քանի որ սպառնալիքները (ոչ թե մարտահրավերները, այլ սպառնալիքները), որոնք ծառացած են Հայաստանի առջև, շտապ լուծման կարիք ունեն: Ե՛վ տնտեսության, և՛ անվտանգության, և՛ դեմոգրաֆիկ վիճակներն այլևս սպառնալիքներ են Հայաստանի համար: Անցած տարի, առանց այն էլ ռեսուրսազրկված, մարդաթափ Հայաստանից պաշտոնական տվյալներով մոտ 48 հազար մարդ է արտագաղթել: Սա իսկապես արդեն խնդիր է:

-7% ձայն  չհավաքելու դեպքում  կստացվի, որ Փոստաջանը ճիշտ էր՝  պետք չէր դաշինքով մասնակցել ընտրություններին, ներողություն կխնդրե՞ք նրանցից:

-Բացարձակապես ոչ, քանի որ խնդիրը 7%-ը չէ, այնպես, ինչպես առանձին գնալը և խորհրդարանում տեղ զբաղեցնելը խնդիր չէր: Ես այդպիսի ցանկություն չեմ ունեցել, ազնվորեն: Վարչության անդամները, բացի տիկին Փոստանջյանից, կողմ քվեարկեցին այդ դաշինքին և ընդամենը մեկ ձեռնպահ եղավ: Նրանք ցանկություն չեն ունեցել, որ գնան մի քանի հոգով, լավ, գեղեցիկ խոսքեր ասեն, խորհրդարանում նստեն, պատգամավոր կոչվեն, այլև բոլորի ցանկությունը մեկն է եղել՝ իսկապես փորձենք երկիրն այս իրավիճակից դուրս բերել: Դրա համար որևէ ներողության կարիք չի լինելու: Եթե 7%-ի համար պիտի պայքարենք, էլ պայքարում ենք, որ ի՞նչ անենք, ավելի լավ է մեր տներում նստենք, մեր ընտանեկան շրջանակում մեր խնդիրները լուծենք: Եթե չենք կարողանալու հասարակությանը օգուտ տալ, իմաստը ո՞րն է:

-Ինչու՞ հենց Օհանյան – Օսկանյան դաշինիքի հետ որոշեցիք համագործակցել: Ծառուկյան դաշինքի հետ քննարկումներ եղե՞լ են:

-Ճիշտ ասած, պարոն Ծառուկյանի հետ ես անձամբ հանդիպում ունեցել եմ, բայց որ ասեմ դա դաշինքային մոտեցումների քննարկում է եղել, այդպես չէ: Բացի այդ, դեռևս նոյեմբեր ամսին, երբ խորհուրդը քննարկում էր համագործակցության հարցը, կարծեք թե ավելի հակվածություն կար երկու միավորումների՝ «Ելք»-ի և «Օհանյան – Օսկանյան» դաշինքի ուղղությամբ: Քննարկումների արդյունքում մեզ համար ցանկալի տարբերակն այն էր, որ այդ ուժերը միասին հանդես գային, սակայն ի տարբերություն Վարդան Օսկանյանի և Սեյրան Օհանյանի, ովքեր ևս միանշանակորեն կողմ էին մեր մոտեցմանը (ում անունը ես տվել եմ այդ քննարկումների արդյունքում, համաձայնել են եղել), մնացած գործընկերները վերապահումներ ունեին և այդ լայն համախմբումը չեղավ:

Օսկանյանի և Օհանյանի պարագայում տրամաբանությունն այն եղավ, որ ըստ էության, երեք փորձառու պետական գործիչներ միավորվում են և փորձում երկիրն այս վիճակից դուրս բերել: Եվ որքան էլ շահարկում լինի, որևէ մեկը չի ասում, որ Օսկանյանը և Օհանյանը պրոֆեսիոնալ, պարկեշտ անձիք չեն: Ընդամենը Օսկանյանի քաղաքական  հայտարարության շահարկում է իրականացվում, Օհանյանի՝ հրաման կատարելու, այդ տեքստը կարդալն են շահարկում, որը որպես շտաբի պետ, զիվորական, հրամանը քննարկելու իրավունք չուներ: Ուրիշ ոչինչ չկա: 

Այս դաշինքին միանալու պատճառներից մեկն էլ այն էր, որ մեր տեսլականը արտացոլված տեսաք այն նոր՝ «Օրակարգ» կոչվող փաստաթղթում, որը հիմք է հանդիսանալու նախընտրական ծրագրի և որտեղ, ըստ էության, «Ժառանգության» իշխանափոխության մանիֆեստի կետերն են արտացոլված:

-Կարծիքներ կան, որ դաշինքի մեջ գտնվող Սեյրան Օհանյանը, լինելով երկար տարիներ պետական պաշտոններ զբաղեցրած գործիչ, չի կարող մի քանի ամսվա ընթացքում դառնալ ընդդիմադիր: Ի՞նչ կարծիք ունեք այս հարցի վերաբերյալ:

-Չեմ վիճի,  իհարկե ընդդիմադիրի այնպիսի ճանապարհ, ինչպիսին անցել են «Ժառանգությունը», Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, Օհանյանը չի անցել: Բայց «Ժառանգությունը» ևս չունի Օհանյանի՝ սպա-ազատամարտիկի, բանակի հիմնադիրներից մեկի անցած հետագիծը: Այսինքն, այնպես չէ, որ նրա անցած հետագիծը պակաս կարևոր է: Իսկապես դասական ռազմական գործչի ճանապարհ է անցել, հիմա մտել է քաղաքականություն, ընդդիմադիր չի եղել: «Ժառանգությունը»-ը որպես ընդդիմադիր,  հսկայական ուղի անցած կուսակցություն, նրա կողքին կանգնած է: Այն բացը, որը կարծում եք՝ կա Օհանյանի պարագայում, «Ժառանգությունը» կլրացնի, իսկ այն բացը, որը կարծում եք՝ կա «Ժառանգության» պարագայում, Օհանյանը կլրացնի:

Ես խնդիր չեմ էլ դնում, որ մի քանի ամիս առաջ է նա պաշտոնատար անձ եղել, որովհետև Օհանյանի հետ ես շփվել եմ դեռևս իմ՝ պատգամավոր եղած ժամանակ, իհարկե ոչ հրապարակային, որովհետև պաշտպանական ոլորտի հետ էր կապված: Ընդհանրապես, ես սիրում եմ ավելի շատ գործ անել, քան թե փիարվել: Փակ հանդիպումների շրջանակում մենք քննարկումներ ենք ունեցել և դեռևս այն ժամանակվանից ես միշտ հարգանքով եմ վերաբերվել Օհանյանին: Վերջերս մեկն ինձ հիշեցրեց հետևյալը. այն բուհում, որտեղ ես աշխատում եմ, Օհանյանը եկել էր հանդիպման դասախոսների հետ: Դասախոսներից մեկն ասում է. «Հիշում եմ՝ դու էն ժամանակ ասում էիր, որ եթե Օհանյանը առաջադրվի նախագահի պաշտոնում և եթե «Ժառանգությունից» թեկնածու չլինի, դու իրեն կաջակցես»:

Ընդդիմադիր չի եղել Օհանյանը, կդառնա այս ժամանակաշրջանում: Հուսով եմ կարճ ժամանակով նա կկրի ընդդիմադիրի տիտղոսը: Մենք նրան այդ հաճույքը չենք պատճառի, որ նա երկար ժամանակով կրի այդ տիտղոսը, քանի որ ընտրություններից հետո նոր իշխանության մեջ Օհանյանը կլինի, և մենք միասին կշարժվենք առաջ: Ամեն ինչ քաղաքական տրամաբանության շրջանակում է…

-Կա կարծիք,  որ ռեյտինգային մրցավազքում կարող է հաղթել միայն թաղային հեղինակություն և ֆինասնական ռեսուրսներ ունեցողները: Ձեր դաշինքի գոնե Օհանյան-Սամվել Բաբայան հատվածն այդպիսին է: Ի վերջո, միջոցները արդարացնու՞մ են նպատակը: 

-Բոլոր դեպքերի համար չէ, որ ճիշտ է «Նպատակն արդարացնում է միջոցները» ձևակերպումը: Ես որոշակի սկզբունքներ և պատկերացումներ ունեմ քաղաքականության մեջ և իմ կարծիքով քաղաքականությունը բարոյական ոլորտ պետք է լինի, ոչ թե անբարոյականության, ինչը Հայաստանում, ցավոք սրտի, գնալով տարածվում է և անբարոյականության հետ ավելի շատ են կապում:

Ես շփվում եմ Օսկանյանի և Օհանյանի հետ, իմ՝  որպես «Ժառանգության» ներկայացուցչի, որոշումները՝ կայացնում եմ նրանց հետ: Չեմ ժխտի, որ պարոն Սամվել Բաբայանի հետ հանդիպում ունեցել եմ, բայց նույն կերպ հանդիպում եմ ունեցել Ռազմիկ Պետրոսյանի, նաև այլ ազատամարտիկների հետ, որտեղ նաև Բաբայանն է եղել:

Օհանյանը և Բաբայանը (եթե իհարկե Բաբայանն առնչություն, մասնակցություն ունենա) ազատամարտիկների, սպայական կազմի մոտ հեղինակություն ունեն և այստեղ երկրորդ կարծիք լինել չի կարող, ինչը դրական է: Նրանք հայտնի են հայրենիքը պաշտպանելու, ոչ թե այն թալանելու գործով:

Իսկ այս թաղայինը, ռեյտինգայինն ուղղակի չէր կարելի կիրառել Հայաստանում, քանի որ այն սպանեց քաղաքական ամեն մի երևույթ: Մենք, սակայն, միևնույն է ընտրությունները քաղաքական ենք դարձնելու՝ մեր ծրագրերով և երեք կարկառուն պետական գործիչների անցած ճաապարհով: Քաղաքական դարձնելով էլ գնալու ենք դեպի հաղթանակ:

Ինչ վերաբերում է ֆինանսներին, ասեմ, որ ես երբեք շատ ֆինանսական միջոցներ չեմ ունեցել, բայց այդ չափազանց քիչ ֆինանսներով բավականի մեծ նեղություն եմ պարգևել և՛ իշխանությանը, և՛ իշխանական թեկնածուներին: Հիմա էլ նույն վիճակն է, ուղղակի հույսս է, որ քաղաքացիները եթե անգամ գումար վերցնեն այլ կերպ կքվեարկեն: Այս անգամ դրույքաչափերը խիստ բարձրացել են, սակայն այնուամենայնիվ, հուսով եմ, որ այդ գումարով չեն առաջնորդվի, որովհետև այն նրանց բավականացնելու է մեկ ամսից ոչ ավելի:

-Սեյրան Օհանյանի և Վարդան Օսկանյանի անունները կապվում են մարտի 1-ի դեպքերի հետ: Չե՞ք կարծում, որ այս երկու գործիչների հետ համագործակցությունը բացասական ազդեցություն կթողնի «Ժառանգության» վրա:

-Հնարավոր է, բայց կրկնեմ, որ այստեղ «Ժառանգության» հարցը չէ դրված: Եթե երկիրն այս վիճակում է, «Ժառանգության» անունն ուղղակի որպես գեղեցիկ անուն մնալու պարագայում ի՞նչ է տալու իմ երկրին և քաղաքացուն: Եթե քաղաքացին երկրում չի լինելու, «Ժառանգությունն» ու՞մ համար է աշխատելու: Եղել են այլ դեպքեր ևս, որ «Ժառանգության» առաջ նմանատիպ հարցադրումներ դրվել են, օրինակ, 2008-ին՝ «Լևոն տեր-Պետրոսյանին եք աջակցում, չէ՞ որ 1995-1996 թվականների կեղծված ընտրությունների ժամանակ նա ոչ թե ինչ-որ պաշտոնատար անձ է եղել, այլ երկրի նախագահ»: Նույնն ասում էին Դաշնակցության հետ համագործակցության ժամանակ՝ հայ-թուրքական արձանագությունների շրջանակներում: Դաշնակցությունը դեռևս իշխանության մեջ էր, դեռևս պաշտոնապես դուրս չէր եկել: Հենց նախաստորագրության մասին խոսք եղավ, անմիջապես համատեղ գործունեության կոնտակտները հաստատվեցին: Մի երկար ժամանակ մենք Դաշնակցության հետ համատեղ գործում էինք: Մեզ մեղադրում էին, ասում՝ «Չէ՞ որ Դաշնակցությունն այս տարիների ընթացքում իշխանության, այս արատավոր համակարգի մեջ է եղել: Բայց խնդիրը հայ-թուրքականն էր, որին երկուսս էլ դեմ էինք ու պետք է Դաշնակցության հետ պայքարեինք»:

Նմանատիպ իրավիճակ առաջացել է Եռյակի շրջանակներում, երբ ասում էին՝  Ծառուկյանն օլիգարխ է, իշխանության հետ է եղել, իսկ Լևոր Տեր-Պետրոսյանը 2008-ին քաշեց մի անգամ, էլի՞ եք նրա հետ համագործակցում:

Նպատակ կա՞ իշխանափոխության, նրա՞նք էլ են դա ցանկանում, ուրեմն կհամագործակցենք: Այդ իսկ պատճառով «Ժառանգության» անվան հետ կապված մտահոգությունը հիմնավոր է, բայց կարծում եմ՝ կարող ենք մեզ մի փոքր շքեղություն թույլ տալ՝ վստահ լինելով, որ ճիշտ քայլ ենք անում և հետագայում, ինչպես մնացած բոլոր քայլերի պարագայում, կարդարացվի նաև մեր այս քայլը: 

Նյութը պատրաստեցին՝ 

Մարիամ Մելքումյանը

Խաչիկ Էլլոյանը