Shabat.am-ը շարունակում է իր «Շաբաթի հյուրը» ծրագիրը, այս անգամ ներկայցնում ենք Փաստաբանների պալատի նախագահ Արա Զոհրաբյանին:

 -Պարո՛ն Զոհրաբյան, երբ տեսաք անցումի տակ կաշառք վերցնող դատավորի կադրերը, ի՞նչ զգացումներ ապրեցիք:

-Որպես քաղաքացի՝ բացասական զգացումներ ապրեցի, սակայն որպես փաստաբան ես չեմ կարող մոռանալ անմեղության կանխավարկածի մասին: Հաճախ կյանքում տեղի ունեցող օբյեկտիվ իրադարձությունները մենք կարող ենք սուբյեկտիվ ընկալել: Պետք է լինի դատարանի օրինական ուժի մեջ մտած դատավճիռ, որպեսզի հնարավոր լինի ասել՝ մարդը մեղավո՞ր է, թե՞ ոչ:

- Ի՞նչ եք կարծում որևէ մեկի հրաժարականը կամ պաշտոնից հեռացումը կօգներ նվազեցնել կաշառակերությունը այս համակարգերում:

 - Իմ կարծիքով, այսօր կոնկրետ պաշտոնատար անձից որևէ բան կախված չէ: Եթե համակարգային մոտեցում չցուցաբերվի, հնարավոր չի լինի կոռուպցիան վերացնել: Վերցնենք, թեկուզ դատական համակարգը: Եթե դատավորների աշխատավարձը չբարձրացվի, նրանց քանակը չավելացվի, նրանց ներքին անկախության հարցը չկարգավորվի, դատավորների մասնագիտական որակների մակարդակը չբարձրացվի, ապա ով էլ որ լինի դատական համակարգի ղեկավարը, իրեն ոչինչ փոխել չի հաջողվի: Որպես օրինակ կարել է նշել գործերի քանակը, դատարանները ծանրաբեռնված են, իսկ քանակը միշտ էլ ազդում է որակի վրա: Եթե մեկ դատավորն ի վիճակի է քննելու, ասենք, հարյուր գործ և նա այդ գործերի վրա կարող է որակով աշխատել, ապա հազար գործի պարագայում, բնականաբար դատավորից չեն կարող որակ պահանջել: Իսկ այս բացից էլ արդեն կարող են բազմաթիվ բացասական երևույթներ սողոսկել համակարգ՝ այդ թվում նաև կոռուպցիան:

-Ստացվում է, որ եթե դատավորների քանակն ավելացվի և աշխատավարձը բարձրացվի, կկարողանանք որոշ չափով խուսափել կոռուպցիայից:

 -Ես առանձնացնում եմ աշխատավարձերի բարձրացումը, քանի որ հաճախ կարծում են, թե դատավորները բարձր աշխատանվարձ են ստանում: Դատավորն արդարադատություն է իրականացնում և միշտ գտնվում է ուշադրության կենտրոնում, այսպես ասած, նա է որոշում՝ ով է ճիշտ և ով սխալ, իսկ այս առումով հասարակությունը պետք է կարողանա նրան վստահել: Դատավորը չի ապրում վակուումի մեջ. նա շփվում է մարդկանց հետ, ունի ընտանիք, երեխաներ և բնական է, որ ունի իր կարիքները: Եթե նա ցածր վարձատրվեց, գայթակղությունն ավելի մեծ կլինի: Իսկ եթե աշխատավարձը բարձրացնեն, դատավորների թիվն ավելացնեն, դրանց գումարած մասնագիտական պատրաստվածության մակարդակը բարձրացվի, իրավիճակը կփոխվի: Պրոֆեսիոնալ, գրագետ, բարձր իրավագիտակցություն ունեցող դատավորն արդեն այլ մոտեցումներ կունենա: Իհարկե, սա դեռ բավարար չէ, որպեսզի հնարավոր լինի կոռուպցիան ամբողջապես արմատախիլ անելու համար, սակայն այդ միջոցառումները լրջորեն կնպաստեն, որ կոռուպցիան անհամեմատ նվազի:

- Ո՞վ է Ձեր ամենամեծ թշնամին, հակառակորդը կամ մրցակիցը մասնագիտական կյանքում:

 -Ես թշնամիներ չունեմ: Ունեմ ընդդիմախոսներ, հակառակորդներ, բայց ոչ թշնամիներ:

 - Հարթվեցի՞ն Ձեր անհաշտությունները մի քանի հայտնի փաստաբանների հետ՝ Լուսինե Սահակյան, Երվանդ Վարոսյան, Արգիշտի Կիվիրյան և այլք:

 -Նրանց վերաբերվում եմ հարգանքով, ինչպես գործընկերների: Ես՝ որպես փաստաբանների պալատի ներկայացուցիչ, պարտավոր եմ հանդուրժողականություն ցուցաբերել, ինչը և անում եմ: Տարընկալումներ, տարբեր տեսակետներ կան, և դա սովորական երևույթ է: Չի կարող որևէ մեկն ունենալ միայն համակիրներ կամ միայն հակառակորդներ:

 -Ինչպես ասում են՝ արդարադատությունը մարդկային կատեգորիա է, իսկ արդարությունը աստվածային կատեգորիա է: Իհարկե կա, բայց մասնավոր դեպքերում պատահում է, որ այն բացակայում է: Մենք ապրում ենք երկրի վրա, որտեղ մշտապես բախումներ են լինում բարու և չարի միջև և դա դրսևորվում է ցանկացած իրավիճակում: Մարդուն տրված է լավի և վատի, բարու և չարի, օրինականի և անօրինականի միջև ընտրություն կատարելու հնարավորություն, նայած թե ով ինչ է ընտրում:

-Եղած հազարավոր փաստաբաններից քանիսի՞ն կվստահեիք Ձեր անձնական գործը կամ ձեր ազգականի գործը:

 -Ես գիտեմ՝ ում կվստահեի, բայց հիմա ի պաշտոնե ճիշտ չի լինի անուններ տալը: Ընդհանրապես իմ պատկերացմամբ փաստաբանը պետք է լինի գրագետ, զուսպ և համարձակ: Փաստաբանն առնվազն այս հատկանիշները պետք է ունենա: Չմոռանանք, որ փաստաբանը հիմնականում հանդես է գալիս պետական մարմինների, պաշտոնատար անձանց հակառակորդ կողմում, իսկ վերջիններս ունեն լուրջ գործիքակազմ և իշխանություն, փաստաբանն իշխանություն չունի, նրա զենքն իր գիտելիքն է:

-Ովքե՞ր են Ձեր փաստաբան ընկերները, կթվարկե՞ք նրանց անունները:

 -Ես չէի ուզենա անուններ թվարկել, որովհետև շատ փաստաբան ընկերներ ունեմ և եթե փորձեմ թվարկել, գուցե բոլորի անունները նշել չկարողանամ: Նրանց թվում կան նաև մարդիկ, որոնց հետ մոտ ենք ընտանիքներով:

- Ցանկացել եմ դառնալ իրավաբան և դարձել եմ:

-Հիշու՞մ եք առաջին աշխատած գումարը ինչի՞ վրա եք ծախսել:

-Բերել եմ տուն և տվել ծնողներիս՝ իհարկե գումարի մի 20 տոկոսը ինձ պահելով (ծիծաղում է):

- Փաստաբանների պալատի նախագահ ընտրվելուց հետո ի՞նչ փոխվեց Ձեր կյանքում:

- Սկսեցի ավելի ուշ տուն գալ, ավելացավ ծանրաբեռնվածությունս: Այս պաշտոնում իմ աշխատելու ամենամեծ ընդդիմադիրներն իմ ընտանիքի անդամներն են:

- Ձեր այս պաշտոնի ժամկետի ավարտից հետո ի՞նչ պաշտոնի կուզենայիք անցնել: 

- Չեմ կարող ասել, և՛ շահել եմ, և՛ պարտվել եմ, բայց ամենակարևորն այն է, որ նույնիսկ պարտվելու դեպքում վստահորդ-փաստաբան հարաբերությունները եղել են բարձր մակարդակի վրա: Վստահորդները հասկացել են, որ այն ամենը, ինչ ինձանից կախված է եղել, արել եմ՝ նրանց շահերը պաշտպանելու համար: Կարևորն այդ գնահատականն է, որը լսել եմ վստահորդից կամ հասկացել նրա հայացքից:

-Այսօրվա դրությամբ Դուք հասե՞լ եք այն ամենին, ինչին ձգտում էիք:

 -Ծնված օրվանից մարդն ունենում է նպատակ: Ըստ Աստվածաշնչյան մոտեցման՝ մարդը պետք է ձգտի կատարելության՝ ապրելով այնպես, որպեսզի չարն իր կյանքում պակասի: Սա պետք է լինի նպատակը, իսկ մնացած ամեն ինչը միջոց է: Պաշտոնները և կոչումները ժամանակավոր հանգրվաններ են, և մարդը դրանով չպետք է առաջնորդվի: 

 -Այս պահին Փաստաբանների պալատն եմ ներկայացնում և այլ բան չեմ պատկերացնում:

-Ձեզ երջանիկ մարդ համարո՞ւմ եք: Եթե այո, կկիսվե՞ք Ձեր բանաձևով:

 -Այո, ես երջանիկ մարդ եմ: Ես մի դեպք հիշեցի: Մի վստահորդ ունեի, որն իր հակառակորդի հետ անընդհատ վիճում էր: Մի անգամ նրանից մեկն ասաց, որ ինքն ավելի հարուստ է, քան մյուսը: Սկսեցին վիճել, թե ով է ավելի հարուստ: Մատնացույց անելով իմ երիտասարդ օգնականին, ասացի, որ նա այդ երկուսից ավելի հարուստ է: Զարմացան, շփոթվեցին: Ես բացատրեցի, որ հարուստ մարդը նա չէ, որն ունի մեծ ունեցվածք, այլ նա, ով բավարավում է իր ունեցածով: Եթե ես ծարավ եմ, և մեկ բաժակ ջուրը հագեցնում է իմ ծարավը, ես ավելի երջանիկ եմ, քան այն մարդը, որն ունի գարեջրի գործարան, բայց չի հագենում: Երջանկությունն ինձ համար այնպիսի մի կատեգորիա է, որը ներառում է Աստված, ընտանիք, ընկերություն, աշխատանք գործոնները: Եթե մարդն այդ ամենի մեջ կարողանում է իրեն գտնել և հասկանալ, թե ուր է գնում, կարծում եմ հենց դա է երջանկությունը:

-Մեր զրույցի ընթացքում երկու անգամ խոսեցիք Աստծո մասին: Դուք աստվածավա՞խ եք, թե՞ աստվածապաշտ: 

 - Ամենահաճախն աշխատասենյակում ինձ կհանդիպեք … ինչպես ասում են, հանդիպման վայրը փոխել չի կարելի /ծիծաղում է/: Իսկ ամենասիրելի վայրը Հաղթանակի այգին է, որովհետև մեր տունը գտնվել է Մոնումենտի մոտ, ես այնտեղ եմ ծնվել ու մեծացել:

-Ինչպե՞ս և ու՞մ հետ եք անցկացնում հանգստյան օրերը:

-Առավելագույնս փորձում եմ ընտանիքիս հետ անցկացնել հանգստյան օրերը: Կիրակի օրն, այսպես ասած ավանդաբար, եղել է իմ ընտանիքի օրը: Ընկերներս էլ գիտեն, որ այդ օրը ես ընտանիքիս հետ եմ անցկացնելու: Ընտանիքով գնում ենք եկեղեցի՝ պատարագ լսելու, որից հետո, ինչպես երեխաներս են ասում, գնում ենք համով բան ուտելու: Սիրում ենք Զաքյանի զբոսայգում հեծանիվ վարել, ընկերներով և մեր որդիներով հավաքվել և ֆուտբոլ խաղալ՝ համատեղելով հաճելին ու օգտակարը:

 -Նույնիսկ սուր քննադատություններին նորմալ եմ վերաբերվում, բայց վիրավորանքին ու ծաղրանքին լավ չեմ վերաբերվում:

-Խի՞ստ եք Ձեր ենթակաների նկատմամբ:

 -Այո՛, կարելի է ասել, որ խիստ եմ, բայց ես նախ և առաջ խիստ եմ ինքս իմ նկատմամբ:

 -Ինչպե՞ս եք ծանոթացել Ձեր կնոջ հետ:

-Ծանոթացել ենք 2002թ. օգոստոսին: Նա աշխատում էր հարևան գրասենյակում: Ծանոթացանք, իսկ հետո ինչպես ֆիլմերում է լինում…

 -Մեծ որդիս՝ Արսենը ծնվել է 2006թ., սովորում է հինգերորդ դասարանում, Հայկը ծնվել է 2007թ. և սովորում է չորրորդ դասարանում, իսկ Միքայելը ծնվել է 2015թ.:

 -Ես գիտեմ, որ կինս ինձանով նրանց վախեցնում է: Խիստ եմ, բայց դեմ եմ բռնություններին: Կարծում եմ, որ պետք է առաջնորդվել խոսքով՝ բացատրելով, համոզելով: Դաստիարակության ամենալավ մեթոդը օրինակ ծառայելն է: Եթե ասես մի բան և անես բոլորովին այլ բան, երեխայի մեջ հակասություն կառաջանա: Օրինակ, ծխող ծնողը չի կարող իր երեխային համոզել, որ նա չծխի:

 -Մի անգամ երեխաներով գնացել էինք Մոնումենտի այգի: Վերադառնալիս մեզանից մոտավորապես 50 մետր հեռավորության վրա մի 15-20 շուն մեր դիմաց դուրս եկան: Ընկերներիս հորդորեցի չփախչել, բայց բոլորը սկսեցին վազել:Շները հարձակվեցին. վերջում մնացի միայն ես, որովհետև ամենից դանդաղն էի վազում: Իմ ու շների միջև տարածությունը գնալով կրճատվում էր: Ես կանգնեցի, գետնից մի բան վերցրեցի, որը ինչպես հետո պարզվեց, ընդամենը մի փոքրիկ ճյուղ էր ու վազեցի դեպի շները: Նրանք փախան… դա ինձ դաս եղավ, որ նմանատիպ իրավիճակում, եթե չգիտես ինչ անել, պետք է հարձակվես:

 -Ընդհանուր առմամբ ոչինչ չէի փոխի: Եթե երբևէ աննրբանկատորեն վիրավորել եմ որևէ մեկին, դա կշտկեի: Ինքս հաճախ եմ մտածել՝ կյանքի որ խաչմերուկից այլ ճանապարհ կընտրեի, բայց հասկացել եմ, որ կշարունակեի իմ ճանապարհով ընթանալ:

3 առանձին մշտական հարցեր

 -Ձեր կյանքի ամենամեծ ամոթի զգացումը ե՞րբ և ինչու՞ եք ապրել

 -Իմ ճանաչած մարդիկ լինեին ավելի լավը՝ ինձանից սկսած: Իսկ լայն առումով կուզենայի, որ Հայաստանում չլինեին կազինոներ և գիշերային ակումբենր, որոնք այլասերում են երիտասարդությանը:

Մի քանի հարց էլ ուղղենք Ձեր կնոջը.

 -Ո՞րն է Ձեր ամուսնու ամենասիրելի ուտեստը, որը պատրաստում եք նրա համար:

 -Տատիկի ճաշը, որը միշտ իմ տատիկն էր պատրաստում: Դա հավի մսով և կարտոֆիլով ճաշ է:

 -Երեք երեխաների հետ հասցնու՞մ եք ժամանակ գտնել խոհանոցում անցկացնելու համար:

-Դժվար է, բայց փորձում եմ:

-Եթե միայն մի երազանքի համար կախարդական փայտիկ ունենայիք, ինչի՞ վրա այն կօգտագործեիք:

 -Իմ երազանք իմ առողջ բալիկներն են:

 -Աշխատում էինք տարբեր կազմակերպություններում, այդտեղ հանդիպեցինք: Հետո միայն իմացա, որ խորամանկ քայլերի է դիմել իմ հեռախոսահամարն իմանալու համար: Մի անգամ էլ ինձ իր հետ դատարան տարավ՝ իբր թարգմանություններ անելու նպատակով /ծիծաղում է/: