168.am-ը գրում է.

Առողջ սնունդը պարունակում է բազմաթիվ վիտամիններ, որոնք հղիության ընթացքում  օրգանիզմը սնում են ամենակարևոր նյութերով: Այս վիտամինները օգնում են հղիներին առողջ լինել, կամ հիվանդությունների դեպքում՝ արագ ապաքինվել: Հղիների առողջ սննդակարգի անբաժան մասը պետք է կազմեն մրգերը, բանջարեղենը, կաթնեղենը, թռչնի միսը, հացահատիկը, լոբին, մերկուրիի քիչ քանակություն պարունակող ձկներ, մսամթերք, որը եփվելուց հետո պահպանում է իր կարմրավուն գույնը: Հղի կանանց սննդակարգը պետք է հարուստ լինի վիտամիններով, հանքանյութերով, սպիտակուցներով և ածխաջրերով: Շատ կարևոր է ընդունել այս սննդարար նյութերը ճիշտ քանակությամբ, որպեսզի վատ հետևանքների չհանգեք: Որո՞նք են այն կարևոր 15 վիտամինները, որոնք անհրաժեշտ են մոր առողջության  և պտղի նորմալ զարգացման համար:

Վիտամին A և բետա-կարոտին

Վիտամին A-ն և բետա-կարոտինն օգնում են, որպեսզի զարգանան ոսկորները և ատամները: Հղի կանանց համար օրական անհրաժեշտ  է մոտ 770մկգ (միկրոգրամ) չափաքանակով վիտամին A և բետա-կարոտին: Վիտամին A-ն առկա է մեծ մասամբ կաթի, ձվի, կարտոֆիլի, գազարի, դդմի, կանտալուպի (դդմի տեսակ), սպանախի, բրոկոլիի, կանաչ, դեղին և նարնջագույն բանջարեղենների և դեղին, նարնջագույն մրգերի մեջ: Վիտամին A են պարունակում սաղմոնը և շիլաները: Հետազոտությունները պարզել են, որ վիտամին A-ի պակասություն չի նկատվում հղիների և նորածինների մոտ: Այս վիտամինը կարևոր է վերարտադրողական համակարգի կայուն վիճակի և առողջության համար: Վատ սնվող կանանց համար վիտամին A-ն բազմաթիվ առողջական խնդիրներ է լուծում հղիության ընթացքում և դրանից հետո:  Վիտամին A-ի պակասի դեպքում հղի կանանց մոտ առաջանում է քսերոֆտալմիա, որն էլ իր հերթին՝ մեծացնում է անեմիայի ռիսկը և կարող է դանդաղեցնել պտղի աճը:

Վիտամին B1 կամ տիամին (Thiamin)

Վիտամին B1 կամ տիամինը կարևոր է էներգիայի աճի և նյարդային համակարգի կարգավորման համար: Այս վիտամինի պակասի դեպքում նորածինների մոտ առաջանում է երեխաների բերի-բերի հիվանդությունը (Infantile Beriberi): Երեխաներն այս հիվանդությամբ վարակվում  են մոր կաթի միջոցով: B1 վիտամինի ցածր մակարդակի հետևանքով  ուղեղի նյարդային բջիջները բորբոքվում են: Վիտամին B1-ն առկա է հացահատիկների, ցորենի ածիկի, սովորական լոբու, սմբուկի, լոլիկի, սպանախի, կանաչ սիսեռի, ընկուզեղենի, պատիճավորների, պաստայի, բրնձի, բրյուսելյան կաղամբի,  ձվի, օրգանական մսամթերքների  և խոզի մսի մեջ: Կանանց օրական անհրաժեշտ է 1.4մգ վիտամին B1: Պետք չէ սննդամթերքը շատ տաքացնել կամ սառեցնել, քանի որ դա ոչնչացնում է այս վիտամինը:

Վիտամին B2 կամ ռիբոֆլավին (Riboflavin)

Վիտամին B2-ը կամ ռիբոֆլավինը պահպանում է մաշկի առողջությունը, լավ տեսողությունը և էներգիայի մակարդակը: Այն հիմնականում հանդիպում է կաթնեղենի, ձվի, մասի, ձկան, թռչնի մասի, բրոկոլիի, ավոկադոյի, սնկի, չորացրած լոբու, կորեկի, լոբու, շիլաների, կանաչ տերևով բանջարեղենների, ինչպես, օրինակ` սպանախի և ծնեբեկի մեջ:  Օրական մոտ 1.4մգ վիտամին B2 է անհրաժեշտ հղի կանանց: Այս վիտամինը շատ կարևոր է հղիության ընթացքում, քանի որ այն ապահովում է  մարմնի հյուսվածքների և վերարտադրողական համակարգի կայուն զարգացումը:

Վիտամին B3 կամ նիացին (Niacin)

Հղիության ընթացքում անհրաժեշտ է 18մգ վիտամին B3: Այն ոչ միայն նպաստում է մարսողության և նյարդային համակարգի առողջ և կայուն վիճակին, այլև ապահովում է  մաշկի առողջությունը և գեղեցկությունը: Վիտամին B3 պարունակում են սպիտակուցով հարուստ սննդամթերքներ`լոբազգիները, կաթնաշոռը, թեփոտ բրինձը, կարտոֆիլը, ձուն, գետնանուշը, պանիրը, հացը, վարսակը, գարին, շիլան, ձուկը, միսը, կաթը:

Վիտամին B6 կամ պիրիդոքսին (Pyridoxine)

Վիտամին B6-ն օգնում է հղի կանանց հաղթահարելու առավոտյան սրտխառնոցը, ընդհանուր սրտխառնոցը և փսխելը: Այս վիտամինն է նպաստում արյան կարմիր գնդիկների ձևավորմանը: Վիտամին B6-ը հղիության ընթացքում նպաստում է պտղի ուղեղի զարգացմանը և իմունային համակարգի ամրապնդմանը: Վիտամին B6-ն առկա է ձվի, ձկան, թռչնի մսի, խոզի մսի, լյարդի, սոյայի, սիսեռի, լոբու, բրոկոլիի, գազարի, կանտալուպայի, կաղամբի, ծաղկակաղամբի, սպանախի, բանանի, արևածաղկի սերմերի, հացահատիկի, շիլաների, թեփոտ բրնձի, վարսակի, ընկույզի և հացահատիկի թեփի մեջ:  Օսլա պարունակող բանջարեղենը, ինչպես, օրինակ՝ կարտոֆիլը և ոչ ցիտրուսային մրգերը նույնպես պարունակում են վիտամին B6-ի մեծ պաշարներ: Հղի կանանց անհրաժեշտ է մոտ 1.9մգ վիտամին B6:

Վիտամին  B9 կամ  Folic Acid (folate)

Վիտամին B9-ն օգնում է կանխելու ողնաշարի քայքայումը (spina bifida): Այն իր գործունեությամբ աջակցում է պլացենտային (placenta):  Այս վիտամինի բացակայությունը մոր և պտղի մոտ բերում է որոշակի խանգարումների, օրինակ` անեմիա, գլխացավ, շնչասպառություն, թուլություն, հոգնածություն, սրտխփոցներ, գրգռվածություն և կենտրոնանալու դժվարացում: Այս վիտամինը գտնվում է կանաչ տերևներով բանջարեղենի` սպանախի, բրոկոլիի, սնկի, ճակնդեղի, ծաղկակաղամբի, սիսեռի, լոբու, ընդեղենի, մարգարինի, հացի, թեփոտ բրնձի, ելակի, նարնջի, նարնջի հյութի, բանանի, պաստայի, ընկուզեղենի և շիլաների մեջ: Հղիներին անհրաժեշտ է 400-600մգ ֆոլիաթթու: Պետք է ընդունել այս վիտամինը՝ ըստ համապատասխան չափաքանակի:

Վիտամին  B12

Վիտամին  B12-ն  օգնում է պտղի նյարդային համակարգի զարգացմանը: Այն ձևավորում է նաև արյան գնդիկները: Նրա բացակայությունն առողջական խնդիրներ է առաջացնում մոր և պտղի մոտ:  Այդ  առողջական խնդիրներից են` պտղի թերաճը, ինսուլինի նկատմամբ դիմադրությունը (6 տարեկան երեխաների դեպքում), ուղեղի վատ զարգացումը և սակավարյունությունը: 2.6 մկգ չափաքանակով  B12 վիտամին է անհրաժեշտ հղիներին: Այս վիտամինով հարուստ են կաթը, յոգուրտը, թյունոսը, իշխանը, տավարի միսը, խոզապուխտը, թռչնամիսը:

Վիտամին C

Վիտամին C-ն օգնում է ամրացնելու մեր մարմնի իմունային համակարգը: Այս վիտամինն օգնում է, որ մարմինը կլանի երկաթը: Ավելին, այն թույլ չի տալիս, որ հյուսվածքները վնասվեն: Վիտամին C-ով հարուստ են ցիտրուսային մրգերը, ելակը, պապայան, բրոկոլին, կանաչ լոբին, լոլիկը, կարտոֆիլը, պղպեղը: Հղի կանանց անհրաժեշտ է վիտամին C-ի 80-85մգ չափաբաժին: Վիտամին C-ի պակասից նորածինների մոտ առաջանում է Բարլոուի հիվանդությունը (Barlow disease):

Վիտամին D

Վիտամին D-ն հակառախիտային վիտամին է, որն օգտակար է ոսկորների և ատամների ձևավորման համար: Այն օգնում է, որ օրգանիզմն օգտագործի կալցիումը և ֆոսֆորը, որոնք էլ ապահովում են մոր և պտղի առողջությունը: Հղի կանանց հարկավոր է վիտամին D-ի 5մկգ չափաքանակ: Վիտամին D պարունակում են կաթը, ձուն, միսը, մարգարինը, սոյան, կաթի փոշին, ձուկը  (հատկապես՝ յուղոտը) և արևի լույսը:

Վիտամին E

Վիտամին E-ն հայտնի է  իր հակաօքսիդանտ հատկություններով: Բջիջներն օգտագործում են վիտամին E-ն, որպեսզի իրականացնեն օրգանիզմի համար շատ կարևոր ֆունկցիաներ: Այն ամրացնում է իմունային համակարգը, լայնացնում է արյունատար անոթները: Այն օգնում է բուժել նորածինների դեղնախտը, թունավոր հղիությունը և IUGR-ը (Intra Uterine Growth Retardation): Հղի կանանց հարկավոր է մոտ 15մգ վիտամին E: Այս վիտամինը հանդիպում է շիլաների, բանջարեղենային ձեթի, սպանախի, ցորենի ածիկի և ընկուզեղենի մեջ:

Վիտամին K

Վիտամին  K-ն օգնում է լուծելու արյան թանձրացման խնդիրները: Այս վիտամինի պակասից երեխաների մոտ առաջանում է neonatal hemorrhage հիվանդությունը: Վիտամին K-ն հանդիպում է կանաչ տերևներով բանջարեղենների, բրյուսելյան կաղամբի, բրոկոլիի, մսի, ձկան, ձվի մեջ: Հղի կանանց հարկավոր է վիտամին K-ի 90մկգ չափաքանակ: Բացի վիտամիններից, հղիության ընթացքում կարևոր է նաև հետևյալ հանքանյութերի օգտագործումը:

Երկաթ

Երկաթը կրճատում է  մայրական սակավարյունության, երեխայի ցածր քաշի և երկաթի պակասի դեպքում առաջացող հիվանդությունների ռիսկը: Երկաթը կանխում է նաև պտղի զարգացման հետաձգումները, ճանաչողական համակարգի խախտումները և վաղաժամ ծննդաբերությունը: Հղի կանայք պետք է օգտագործեն երկաթի 27մգ չափաբաժին: Երկաթ պարունակում են միսը, հավի լյարդը, թյունոսը, խոզը, ոստրեն, լոբին, վարսակի շիլան, տոֆուն, սպանախը, շաղգամը, բրյուսելյան կաղամբը, բրոկոլին, ոսպը, ընդեղենը, հացը, սոյան:

Կալցիում

Կալցիումն անհրաժեշտ է հղի կանանց՝ ամուր ատամների և ոսկորների համար: Այն նաև օգնում է նյարդերի և մկանների ճիշտ աշխատանքին, կանխում է արյան խտացումը:  Հղի կանանց հարկավոր է 1000-1300մգ կալցիում: Կալցիում պարունակում են կաթնամթերքները (կաթ, յոգուրտ, չեդեր պանիր), տոֆուն, հյութերը, ընկուզեղենը, շիլաները, հացը, սիսեռը, ոստրեն, սոյայի կաթը, կանաչ տերևով բանջարեղենը` սպանախը, բրոկոլին, պահածոյացված ձուկը:

Սպիտակուց

Սպիտակուցներն օգնում են վերականգնել բջիջները և նպաստել ամինաթթուների արտադրմանը: Դրանք անհրաժեշտ են առողջ մաշկի, ոսկորների, մկանների և մարդու օրգանիզմի առողջության համար: Սպիտակուցն առկա է ձվի, մսի, կենդանական ծագում ունեցող սննդամթերքների մեջ, կաթնեղենի, թռչնի մսի, լոբու, ընկուզեղենի, ընդեղենի և բանջարեղենով բուրգերների  մեջ: Հղի կանանց հարկավոր է 71մգ սպիտակուց:

Ցինկ

Ցինկն անհրաժեշտ է պտղի նորմալ ձևավորման և զարգացման համար: Ցինկը բուժում է վերքերը և զարգացնում հոտի և համի զգայարանները: Ցինկի պակասի դեպքում  հղիության ընթացքում ընկնում է իմունային համակարգի դիմադրողությունը և վատ հետևանքների բերում: Ցինկն առկա է շիլաների, ընկուզեղենի, կարմիր մսի, թռչնի մսի, ձավարեղենի, ոստրեի, շաղգամի, կոճապղպեղի արմատի, սիսեռի, լոբու, դդմի սերմերի, գետնանուշի և կաթնեղենի մեջ: Հղի կանանց հարկավոր է ցինկի 8մգ չափաբաժին: