Կարևոր իրադարձություններ

Թող այդ մեդալները չլինեին, կարևորն ինքը ողջ լիներ. «Փաստ»

31 Հունվար, 2023 09:22
Թող այդ մեդալները չլինեին, կարևորն ինքը ողջ լիներ. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Անդրեյ Ավագյանը 2011 թ.-ին Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանն ավարտելուց հետո մինչև 2020 թ. 44օրյա պատերազմը ծառայել է Վարանդայում (Ֆիզուլի)՝ որպես Արցախի ՊԲ տանկային գումարտակի փոխհրամանատար, տանկային վաշտի հրամանատար: 2017, 2019 թվականներին Անդրեյ Ավագյանի վաշտը զորամասում, դիվիզիայում լավագույնն է ճանաչվել: Անդրեյն ունեցել է կապիտանի կոչում: «Որդիս առանց հայր մեծացավ: Ամուսինս՝ Յուրիկ Ավագյանը, զոհվել է Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ՝ 1992 թ.ին: Դառը մանկություն ունեցավ, ինչպիսի՞ն պիտի լիներ երեխայի մանկությունն առանց հայրիկի: Ճակատագիր էր, թե ինչ, բայց հայր ու որդի նույն տարիքում զոհվեցին»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Լիրան՝ Անդրեյի մայրիկը:

Նրա խոսքով, մանկության տարիներին կրտսեր որդին խելոք երեխա էր, միաժամանակ չարաճճի ու աշխույժ իր տեսակով: «Դպրոցական տարիներին շատ ակտիվ էր ֆիզկուլտուրայի դասերին: Դրա համար էլ համալսարան ընդունվելիս դեռ քննությունների ժամանակ միանգամից աչքի ընկավ, ֆիզիկական պատրաստության քննությունը շատ լավ հանձնեց»,-նշում է զրուցակիցս: Անդրեյը որոշել էր զինվորական կրթություն ստանալ, ընդունվել ռազմական համալսարան: Մայրիկը, սակայն, մինչև վերջին օրն էլ դեմ է եղել նրա այդ որոշմանը: «Բայց ինքը հաղթեց ինձ»,-ասում է նա:

Անգամ չի կարողանում բացատրել, թե ինչի հետ էր կապված որդու՝ զինվորական դառնալու այդ ձգտումը՝ պատերազմում անմահացած հայրիկի գործի շարունակությո՞ւնն էր, թե՞ այլ պատճառներ կային: Բայց Անդրեյը տասներորդ դասարանում սովորելիս հստակ որոշում էր կայացրել, մայրիկի հորդորները չլսեց և ընդառաջ գնաց իր երազանքին. «Հայոց լեզու և գրականություն պարապեց և 2007 թ.-ին բարձր գնահատականներով ընդունվեց համալսարան»:

Կապիտան Ավագյանն ինը տարի ծառայել է Արցախի պաշտպանության բանակում: Մայրիկն ասում է՝ սիրով է անցել ծառայության ամեն օրը, զորավարժություններից միշտ պատվոգրերով էր վերադառնում, իր վաշտը մշտապես լավագույններից մեկն էր: Անդրեյն իր հրամանատարի և տանկիստի վարպետությունը ցույց է տվել 2016 թ.-ի Քառօրյա պատերազմի ժամանակ: Նրանք թշնամու տանկերի դեմ կռիվ են տվել Լյալ յաԻլ յագիի շրջանում՝ հետ շպրտելով թշնամուն: Այնուհետև իր վաշտի տղաների հետ տեղափոխվել է Ջաբրայիլ, խոցել թշնամու երկու տանկ: Դեռ 2016 թ.-ին Անդրեյ Ավագյանը պարգևատրվում է «Արիության համար» մեդալով:

Մայրիկն ասում է՝ 44-օրյա պատերազմից հետո էլ Անդրեյին պարգևատրեցին. «Թող այդ մեդալները չլինեին, կարևորն ինքը ողջ լիներ»: Երկու անգամ վերապատրաստումների է մասնակցել, տիկին Լիրայի խոսքով՝ ուզում էին այլ տեղ ուղարկել ծառայությունը շարունակելու, սակայն հրաժարվեց. «Ասաց՝ իմ շրջապատը կա, իմ ընկերների հետ նորմալ հարաբերությունների մեջ եմ: Հրաժարվեց ուրիշ տեղ գնալ»: Անդրեյի ընտանիքը Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանի Տումի գյուղից է, որի բարձր հատվածում Անդրեյը հասցրեց խաչ տեղադրել: Առաջին միտքս է՝ թշնամու կողմից օկուպացված Հադրութում վայրագները երևի մաս-մաս են արել խաչը:

«Պատերազմից առաջ գործերով տեղ էր գնացել, տուն վերադառնալիս, համարյա գյուղ հասած, կանչում են զորամաս, համար մեկ տագնապ է հայտարարված լինում: Մինչև պատերազմը սկսվելը մեզ այդ մասին չէր ասել, անընդհատ զանգում էի՝ ինչի՞ ճանապարհից հետ դարձար, ասաց, որ մի փոքր բան է եղել, լուրջ բան չկա: Մի տեսակ անհանգիստ էի, չէի մտածում, որ պատերազմ կսկսվի, բայց մտածում էի, թե այդ ինչ «փոքր» բան է, որ երեք օր է՝ տուն չի գալիս: Երեք օր հետո սկսվեց պատերազմը: Երեք օր իր հետ չէինք կարողանում կապվել, բոլոր ծանոթներին, ընկերներին զանգում էինք:

Երրորդ օրը, երբ ուզում էինք գյուղից դուրս գալ, ընկերներից մեկի համարից զանգեց՝ ինչի՞ եք այդքան զանգում, արձագանքեցի, որ մեր հարսն ուզում է գյուղից դուրս գալ: Այդ ժամանակ իրենց երկրորդ երեխայի ծննդին էինք սպասում: Պատասխանեց՝ իմաստը ո՞րն է. կարծում եմ՝ մտածում էր, թե Ապրիլ յանի նման մի քանի օր է տևելու պատերազմը: Ես մնացի, ավելի ուշ դուրս եկա գյուղից՝ հոկտեմբերի 5-ին: Այդ ժամանակ բան չասաց, հակառակը՝ մնում ես, որ ի՞նչ անես»:

Անդրեյ Ավագյանը զոհվել է 2020 թ. հոկտեմբերի 13-ին: «Սկզբում Կարախամբելի կոչվող տեղամասում էր կռվում, ընկերները պատմում էին, որ մերոնք այնտեղ ահագին առաջ էին գնացել: Հետո Հադրութի և Ջաբրայիլի կողմից թուրքերը մտան: Իրենց տանկերը խփել էին, երբ վերջին անգամ ինձ զանգեց, ասաց այդ մասին: Մտածեցի՝ մինչև տանկերը գնան, իրենց հասնեն, պատերազմն էլ կավարտվի: Մտքովս չէր անցնում, որ այդքան երկար կտևի: Անդրեյս և իր զինվորները որպես հետևակայիններ են շարունակել կռվել պատերազմում: Ավտոմատներով ուղարկեցին Ֆիզուլիի և Հադրութի արանքում գտնվող բարձունքը, մինչև այսօր մեզ հայտնի չէ, թե ինչու են ուղարկել այդտեղ: Այդ բարձունքում էլ անօդաչուի հարվածներից զոհվել է իր վաշտի զինվորների հետ: Անպատասխան հարցեր ունենք, մեկի պատմածը մյուսի պատմածի հետ չի համապատասխանում, ամեն ինչ շատ կցկտուր է, մեր ունեցած տեղեկության մեծ մասն իր ընկերներն են պատմել»:

Անդրեյը, ի տարբերություն տղաներից շատերի, շուտ է «վերադարձել» տուն՝ զոհվելու հաջորդ օրը: «Ծնողներից ոմանք ինձ ասում են՝ այդ կողմից բախտավոր ես, բայց դե... Մինչև հիմա մեր աչքերին չենք հավատում: Տեսել ենք իրեն, կարծես քնած լիներ: Որքանով տեղյակ եմ, իր հետ զոհված, իր զինվորներից մի քանիսի մարմիններն ուշ են դուրս բերել: Անդրեյին իր մտերիմ ընկերն է դուրս բերել բարձունքից: Իրեն երեխայիս պես սիրում ու հարգում եմ, որ կարողացել է դա անել, այնքան լավ ընկերներ են եղել իրար համար, որ կարողացել է Անդրեյին այդ անտանելի տեղից հանել: Ընկերները հիմա էլ մեզ հետ կապի մեջ են, զանգահարում են, դե, Արցախի ճանապարհը փակ է, չկարողացան գալ Նոր տարուն և մյուս տոներին: Ասացին՝ երբ Եռաբլուր գնաս, մեր տեղը մեր եղբորը կհամբուրես»:

Հոդվածն ամբողջությամբ` թերթի այսօրվա համարում:

 

Լրահոս

Դիտել ավելին