«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Նախորդ իշխանությունները որոշել են Հայաստանում արգելել բակային մորթը: Անասունների մորթը կարող է միայն սպանդանոցներում իրականացվել: Կառավարության ծրագրով՝ պետական գնումներով միս ձեռք կբերվի միայն սպանդանոցներից:

Հաշված օրեր են մնացել ծրագրի կատարմանը, բայց նախորդ իշխանությունների պահանջն այսօր ֆերմերներին խնդրի առաջ է կանգնեցրել:Սպանդանոցը գյուղացիներից շատերին հասանելի չէ հեռավորության պատճառով: Արմավիրի մարզի Արմավիր քաղաքի բնակիչ Մելիք Քալաշյանն իր անասուններին սպանդանոց տեղափոխելու համար ստիպված է մի քանի կիլոմետր ճանապարհ գնալ՝ հասնելով հարակից Արարատի մարզ: Մասիս քաղաքում է գտնվում հանրապետության ամենամեծ սպանդանոցը: 

Սա միակ խնդիրը չէ: Նա Էջմիածին քաղաքում սեփական մսի իրացման կետ ունի: Անասունը մորթելու համար մսագործին 3000–5000 դրամ է վճարում, բայց սպանդանոցում մորթն արժե 10 000: Տեղափոխման  ծախսը ևս իրենց վրա է:

«Տեղափոխման համար ես լրացուցիչ ծախս պետք է կատարեմ: Մեքենան, որով պետք է միսը տեղափոխենք, պետք է սառնարան ունենա: Եթե ես մեքենայի մեջ սառնարան հավաքել տամ, մի 2 միլիոն գումար է նստում: Կարճ ասած՝ ձին չունեն, թամբ են առել: Սկզբից ձին պետք է ունենալ, հետո նոր թամբն առնել: Հիմա սրանք հակառակն են արել: Ոչ մի բան չեն կազմակերպել ու ասում են՝ սպանդանոց պետք է տանեք ու վերջ»,– «Փաստ»–ի հետ զրույցում բողոքեց ֆերմերը:

Նրա պնդմամբ՝ երբ միսը սպանդանոցից է իրացման կետին հասնում, կրկնակի թանկանում է: «Ես մարդ գիտեմ, որ սպանդանոցից է միսը բերում իրացման կետ, ասում է՝ 10 000 դրամ մեքենային է տվել: 150 000 դրամ էլ սպանդանոցին է մուծում արել: Սա մեզ ծախսի տակ է գցում, ուրիշ ոչինչ»,–ասաց նա:

Մելիք Քալաշյանը մսագործի դանակը ձեռքին է մեծացել. պապերի գործն է այսօր շարունակում: Նրա խոսքով՝ դարեր շարունակ անասուններին բակում են մորթել, բայց ոչ մի խնդիր չի ծագել:

«Այսքան ժամանակ չեմ լսել, որ մեկը տեղական մսից թունավորվի: Այդքան շատ են մարդկանց առողջության և հիգիենայի մասին մտածում, թող դրսից բերվող սառեցրած մսերն արգելեն: Դրսից նեխած բդեր են բերում, մեզ ասում՝ խոտի վրա մորթ մի արեք»,– նկատեց նա:Գյուղացիներն ասացին, որ սպանդանոցը ֆերմերից միայն մեծ քանակությամբ է անասուն ուզում: Նախատեսված քանակը չբավարարելու դեպքում անասնապահի հետ չեն համագործակցում: Այստեղ, ըստ նրանց, ձևավորվում է միջնորդների ինստիտուտը: «Հենց անասունը գնաց սպանդանոց, մսի գինը բարձրանալու է: Արդեն գնորդը մի քանի ձեռքից է գնում կատարելու»,–ասաց նա: Մելիք Քալաշյանի մսի կրպակում վաղուց հերթեր չկան՝ առևտուր գրեթե չկա: Մսի հնարավոր գների բարձրացումն էլ կաթվածահար կանի առևտուրը: Շուկայական տնտեսության պայմաններում սպանդանոցների սեփականատերերն ինքնուրույն են որոշելու գնային քաղաքականությունը: Այս հանգամանքը ևս զայրացնում է անասնապահությամբ զբաղվողներին: Առաջարկվող արժեքն, ըստ մեր զրուցակիցնեի, գրեթե չի գերազանցում ինքնարժեքը:

«Ուզում եմ իմ ապրանքը ես վճառեմ, ինչի՞ միջնորդին տամ: Սպանդանոցի առկայությունը նվազեցնելու է գյուղացու եկամուտը: Պետք է բացատրենք այդ մարդկանց, որ մենք ստրուկ չենք, ապրել ենք ուզում»,– ասաց անասնապահ Վաղարշակ Իվանյանը: Մսի գների բարձրացումը սկսվեց նախորդ տարվա աշնանից: Անասնակերը թանկ էր, գյուղացին ստիպված էր ապրանքի գինը բարձրացնել:

«Մորթելու անասունը հիմա քիչ է, դրա համար գինը բարձր է: Տավարի միսը գյուղացին կիլոգրամը 2700 դրամով է վաճառում, վերավաճառողներն էլ իրենց հերթին են թանկացնում: Սպանդանոցներն աշխատելու դեպքում մի 200–300 դրամ թանկացումներ կլինեն»,–փոխանցեցին անասնապահները: Եթե միսը սպանդանոցային ծագման չէ, ապա տուգանք է նախատեսվում: Անհատ գյուղացիների համար տուգանքը կկազմի 20 հազար դրամ, օբյեկտների համար՝ 100 000: Բակային մորթի դեպքում չեն տուգանվի, եթե կրոնական կամ այլ ընդունված ծիսակատարությունների համար է: Որսորդության և ձկնորսության ժամանակ, անձնական սպառման համար, ինչպես նաև անասնահամաճարակային միջոցառումների ժամանակ կատարված մորթը ևս վարչական պատասխանատվության չի ենթարկվի: 

Նախնական հաշվարկով՝ մինչև 2018–ի հուլիսի մեկը հանրապետությունում պատ­ րաստ կլինի շահագործման 40 սպանդանոց, որոնցից 17–ն արդեն գործունեություն իրականացնում է:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում